SİBEL ATİK
satik@ekonomist.com.tr
Balıkesir'in ilk sanayicilerinden olan ve enerji, yem, sentetik tekstil gibi sektörlerde faaliyet gösteren Yırcalı Holding, yemde mevcut kapasitesini ikiye katlayacak Tire fabrikasını devreye almaya hazırlanıyor.
Geçen yıl temmuz ayında temeli atılan ve mart ayında da açılması hedeflenen İzmir Tire'deki yem fabrikası 90 milyon TL yatırımla hayata geçirildi. Yırcalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Rona Yırcalı, enerjide ise Afrika pazarında girişimlerini hızlandırdıklarını anlatıyor.
2019 yılında 2,4 milyar TL ciro hedeflediklerini dile getiren Yırcalı ile grubun yeni dönem planlarını konuştuk.
Zor bir yıl olarak geride kalan 2018'i hangi rakamlarla kapattınız? 2019'a nasıl bir hedefle girdiniz?
Hepimiz için 2018 zor bir yıldı. Enerji, yem, sentetik tekstil gibi alanlarda faaliyet gösteren ve o süreçte yemde yeni bir yatırımın temelini atan bir grup olarak dövizdeki ani çıkış bizi de negatif etkiledi. Yem işi hammadde açısından önemli ölçüde ithalata bağımlı.
Yeni yatırımın maliyet artışı nedeniyle de ciddi bir etki yaşadık. Bildiğiniz gibi bu noktada piyasada yaşanan sorunlar karşısında hükümet yetkilileri birtakım tedbirleri devreye almaya çalışıyor. Fakat üretici ve sanayiciye kalıcı destekler düşünülmeli. Mesela KDV iadesi konusunun halledilmesini bekliyoruz. Öte yandan finans kuruluşlarının sorunları var.
Bu süreçte bankacılara yüklenmeyi doğru bulmuyorum. Çünkü eski bir banka yöneticisi olarak ifade etmeliyim ki, bir banka için yapılan yatırım ve ellerindeki kıymete göre kârlılıkları değerlendirilmeli. Bu süreçte Bakan Berat Albayrak'ın yaptığı toplantıları çok faydalı buluyorum.
Grubun cirosu hangi noktaya ulaştı? Bu yıl hedef nedir?
2018 yılını yüzde 26 büyümeyle 2,2 milyar TL ciroya ulaşarak kapattık. Bu koşullarda bir projeksiyon yapabilmek ise hayli zor. 2018 başında yaptığımız planların hepsini ağustos ayında pencereden attık. Hiçbiri tutmadı. 2019'a da bu bakışla temkinli girdik. Buna rağmen yatırımlarımıza devam ettik. 2019 yılı içerisinde ise kur seviyesine bağlı olarak 2,4 milyar TL ciro hedefliyoruz.
Yatırımda nasıl bir gündeminiz oldu?
Yenileme ve büyüme yatırımlarına ara vermedik. 2008 krizinde Best'te yatırım yaptık. İzmir Tire'de yatırımımıza devam kararı aldık. 2018 başında her şey iyi iken yatırıma başladık. Projeler yapıldı, derken kriz geldi. İthal makinelere ve hammaddeye epey zam oldu. Düşünün, yem bayilerinde iflaslar yaşandı.
Et ve süt üreten insanlar, pahalı diye hayvanlarına yem alamadılar. Çiftçi yem alamayıp hayvanlarını kesti. Buradaki sıkıntı aslında yemden geldi. Tüketici süt ve et alamayınca da üretici hayvanlarını kesmek zorunda kaldı. Neticede biz de bu ortamda 90 milyon TL üzeri bütçe ile yem üretecek fabrika yatırımına giriştik.
Yeni fabrikanın üretim kapasitesi ne kadar olacak?
Balyem ve Dostum Yem markalarıyla büyükbaş ve küçükbaş yem üretimi yapan Balıkesir Yem Sanayi 50'nci üretim yılında. 2019'a da yeni fabrikamızla giriyoruz. İzmir Tire OSB'de 80 ton/saat kapasiteli yatırımımızla üretim kapasitemiz iki katına çıkacak.
Mart ayı gibi devreye girmesini planlıyoruz. Balyem aynı zamanda sektörün ilk ve tek AR-GE merkezine sahip firması. Böyle bir çalkantının içinde bu yatırımı yapma kararı zor oldu. Kaba inşaat bitmişti ve makineleri sipariş etmiştik. Dolayısıyla geri dönmedik.
Enerji işinde de ciddi yatırımlarınız var. Ekonomist'in Anadolu 500 listesinde trafo şirketinizin kârlılık artışı dikkati çekmişti. Bu süreçte nasıl bir büyüme sergilediniz?
Manisa Akhisar'da çalışmakta olan RES santralimizin kurulu gücünü 45 MW'tan 55 MW'a çıkardık. Muğla, Hatay ve Antalya'da toplam 120 MW'lık RES portföyü için izin süreçleri tamamlanıyor ve 2020 yılı içerisinde devreye almayı planlıyoruz. Son yıllarda trafo işinde ciddi bir büyüme elde ettik.
2018 yılı cirosunun yaklaşık yarısı kadar, 1,1 milyar TL'lik ihracat gerçekleştirdik. Bunun da önemli bir kısmı bu alanda oldu. Best, transformatör sektöründeki en önemli milli oyuncu. Balıkesir'de iki ayrı bölgede toplam üç adet fabrikasında transformatör üretiyor. Yıllık 45 bin MVA üretimin yarısını 64 ülkeye ihraç ettik. Bu alanda yurtdışında özellikle Afrika pazarında önemli girişimlerimiz var.
Afrika pazarı için önünüzde nasıl bir plan var? Hangi ülkelere açılacaksınız?
Satış odaklı ilerliyoruz. Türkiye'de üretimde düşüş bekliyoruz. İnşaat, otel, sanayi yatırımlarının fren yaptığı bir noktada trafo alanında iç pazarda büyüme beklemiyoruz. Dolayısıyla yeni pazarlara açılımı hızlandırdık. Cezayir, Fas, Kenya, Sudan'da aktif olmaya çalışıyoruz. Elektrik müteahhitliği yapıyoruz ve trafo satıyoruz. Sudan gibi Afrika ülkelerine bizim büyük trafolar dışında küçükleri satıyoruz.
Pazarın genel karateristiği enerji üretimindeki eksiklik ve enerji iletiminde kullanılan trafo gibi ekipmanlardaki düşük kalite. Elektriğin iletilmediği kırsal alanlar, saatlerce kesinti yaşayan kentler var. Bizim gibi Türk üreticilerinin bu pazardaki kalite algısı ise oldukça yüksek. Biz bu ihtiyaçtan yola çıkarak pazarın problemlerine çözüm getirecek trafo satışımızı Kenya, Uganda, Sudan gibi günde 6 saat enerji verilen pazarlarda artırmak istiyoruz.
Üretim konusunda bir girişim olacak mı?
Üretim için Kenya başta olmak üzere teklifler var fakat zor pazarlar. Para akışı, güvenlik, bürokrasi sorunları var.
"BALIKESİR'DE MÜZE AÇACAĞIZ"
19'uncu yüzyıl ortalarında Balıkesir ve çevresinde başlayan bilimsel alandaki modernleşme hareketinin öncü isimlerinden biri olan büyük dedeleri Ali Şuuri Efendi adına bir vakıf kuran Yırcalı Ailesi bu alanda yeni girişimler de planlıyor.
Vakıf olarak ailenin Balıkesir merkezdeki ilk fabrikasını müze yapmak istediklerini anlatan Rona Yırcalı, "Fabrika ve içindeki makineler duruyor. Orada müze ve sanat merkezi yapmak istiyoruz. Burada koleksiyon olarak topladığım Osmanlı fermanları ve haritaları sergilemeyi planlıyoruz. Umarım Anıtlar Yüksek Kurulu'ndan izin alıp yapabiliriz" diyor.