Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak, 2024 yılında en büyük riskin ihracatta ana partner Avrupa'nın büyüme oranlarındaki gerileme olacağını söylüyor. Olpak, “Bu sorunu diğer pazarlara erişimi artırarak telafi edebiliriz" diyor.
24 Aralık 2023 - 06 Ocak 2024 tarihli sayıdan
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) bölge ve sektör bazlı 152 İş Konseyi küresel ticaretin nabzını tutmaya çalışıyor. DEİK Başkanı Nail Olpak, önümüzde global ekonomide büyümenin bir miktar azaldığı, küresel enflasyonun etkisini sürdürdüğü, ticaret ve yatırımlarda dönüşümlerin yaşandığı yeni bir süreç olduğuna işaret ediyor.
2024 yılında 267 milyar dolara çıkmasını beklediklerini aktaran Olpak, bu süreçte en büyük riskin ise ihracatta ana partner Avrupa'nın büyüme oranlarındaki gerileme olacağını söylüyor. Bunu diğer pazarlara erişimi artırarak telafi edebileceğini aktaran Nail Olpak, 2024'e dair beklentilerini anlattı.
2024 yılında küresel ticaret açısından nasıl bir süreç yaşanacak?
Küresel ekonomindeki yavaşlayan büyüme oranları küresel ticarete de yansımıştır. Dünya Ticaret Örgütü'ne göre 2024 yılında küresel mal ticaretinin yüzde 3,3 oranında artması öngörülüyor. Önümüzde global ekonomide büyümenin bir miktar azaldığı, küresel enflasyonun etkisini sürdürdüğü, ticaret ve yatırımlarda dönüşümlerin yaşandığı yeni bir süreç var.
Rakamların ötesine geçerek temel trendlere baktığımızda ise küresel ticarette yeni iş birliği mekanizmaları (RCEP ve AfCTFA) , yeni ticaret savaşları, yeni ticaret ve enerji koridorları gibi gelişmeler gündemimizde önemli bir yer tutmaya başladı. Lojistik küresel olarak ön plana daha fazla çıkmasını beklediğimiz bir diğer alan. Küresel ticarette yeni bölgesel iş birlikleri ve yeni ticaret yolları hep gündemde.
Elbette bu ticaret yollarının somut hale gelmesi de yeni ulaşım imkanlarıyla mümkün. Birbiriyle entegre intermodal ulaştırma altyapısı
da önem kazanıyor. Çin'in Kuşak Yol Projesini, ile ABD'nin "Daha İyi Bir Dünya İçin Yeniden İnşa Edin" (Build Back Better World) Projesi ve ayrıca AB'nin Küresel Geçit Projesi'ni (Global Gateway) bu çerçevede değerlendiriyorum.
Bu projelerin Türkiye açısından önemi nedir?
Tabii bu projeler bizim için ne anlama geliyor iyi okumamız lazım. Örneğin Afrika'nın Kıtasal Serbest Ticaret Anlaşması, mal ticaretinden çok orada yatırmlara yönelik bir anlaşma. Tedbirimizi buna göre almazsak, kaybeden olabiliriz. Çin'in Kuşak ve Yol Projesi ise Çin'in zengin Avrupa pazarına hızla ulaşarak, bizim lojistik üstünlüğümüzü elimizden alacak bir proje.
Engel olamayız belki ama tedbir almalı ve nasıl lehimize çeviririz, geri giden vagonları neyle doldururuz iyi çalışmak lazım. Yeşil dönüşüm ve sınırda karbon düzenlemesi de aynı şekilde. Öncelikle belli sektörleri kapsıyor gibi görünse de, bir yıl sonra devreye girecek ve şartları sağlamıyorsanız, yeni ek vergiler, yani ek bariyerler demek.
Zaten var olan vize ve TIR karnesi bariyerlerine ek olarak. Burada Gümrük Birliği'nin modernizasyonu çok önemli ve artık aciliyet teşkil ediyor. Kapsamı da tarım ve hizmetler sektörünü, kamu alımlarını da içine alacak şekilde genişmeli.
2024 yılında yatırım ve büyüme ortamı açısından öngörünüz nedir?
Küresel olarak zor geçecek olan 2024 yılında Türkiye'nin yine pozitif ayrışacağını düşünüyoruz. Küresel ekonominin yüzde 2,9 büyümesi beklenirken, Türkiye'nin yüzde 4 büyümesini bekliyoruz. Uygulanan dezenflasyon programı ile enflasyonun gerileyeceğini ve aynı zamanda üretim, yatırım ve ihracatı destekleyici politikalarla da büyümeye katkı sağlanacağını öngörüyoruz.
Yabancı yatırımcının seçimden önce de Türkiye'ye ilgi duymasını bekliyoruz ancak seçimden sonra daha bir hareketleneceğini, hem portföy yatırımlarının hem de doğrudan yatırımların artmasını bekliyoruz. Bu da hem döviz açığımızı azaltmamıza yardımcı olacak hem de enflasyonist beklentileri yönetmemize yardımcı olacak.
DEİK'in 2024 ajandasında hangi konular önde olacak?
2024 yılı için ihracatımızın 267 milyar dolara çıkmasını bekliyoruz. DEİK olarak ticari diplomasi faaliyetlerimizi bu hedef doğrultusunda şekillendiriyoruz. Burada bizim için en büyük risk ana partnerimiz olan Avrupa'daki büyüme oranlarındaki gerileme olacaktır. Ancak bunu diğer pazarlara erişimi artırarak telafi edebileceğimizi düşünüyoruz ve DEİK olarak stratejilerimizi de buna göre şekillendiriyoruz.
AB ile ticarette Gümrük Birliği Anlaşması'nın güncellenmesi, Çin'in Kuşak ve Yol Pro-jesi'nde Türkiye'nin alacağı pozisyon, ABD'de eyalet bazlı komitelerle çalışma, Afrika'da üçüncü ülkelerle iş birliği yaklaşımı, yeni pazarlara açılma ve dijital teknoloji ihracatı gibi alanlar yeni yılda gündemimizde olacak olan konular olarak öne çıkmaktadır. Yeni nesil ticaret savaşları, yeni ticaret ve enerji koridorları geliyor hayatımıza.
DEİK olarak tüm değişim ve dönüşüm süreçleri özelinde hazırladığımız bir dizi rapor ve spesifik çalışma gruplarımız ile Türk iş dünyasının geleceğe ilişkin çakralarını açıyoruz. Gündemimize olacak olan diğer konular ise yeşil dönüşüm ve yapay zekayı da içine alacak şekilde geniş olarak ele aldığımız dijital dönüşüm olacak.
ABD pazarı özelinde girişimleriniz de oldu. Bu noktada nihai hedef nedir?
Bugün ABD dediğimizde, birbirinden farklı dinamiklere sahip 50 eyaletten oluşan, sadece 330 milyon nüfusu ile tek başına 27 trilyon dolarlık ekonomiye sahip bir ülkeden söz ediyoruz. Bu sebeple, eyaletlerin birbirinden farklı sosyal ve iktisadi dinamiklere sahip olduğunu da dikkate alarak ABD eylem planımızı eyaletleri merkeze alan bir yaklaşımla kurguladık.
ABD pazarında hali hazırda bulunan ya da pazara girmek isteyen Türk firmalarımızın etkin temsi-liyeti için DEİK/Türkiye-ABD İş Konseyi'mizin (TAİK) çatısı altında sekiz eyalet komitesi (California, Florida, Illinois, Massachusetts, New York, Tennessee, Texas, Virginia) kurduk. Eyalet komitelerimizin verimliliğini artırmak üzere yıllık konferanslarımıza ek olarak 2024 yılı içerisinde üç eyalette çeşitli faaliyetler gerçekleştirmeyi planlıyoruz.
Böylelikle adım adım Eyalet yapılanması kurarak her Eyalete en az 1 milyar dolar ihracat hedefliyoruz. Eyaletlerin önde gelen iş ve siyaset dünyası liderleriyle Türk iş insanları arasındaki sürdürülebilir ilişkiyi tesis ederek 100 milyar dolarlık ikili ticaret hedefimize hızla ulaşmayı amaçlıyoruz.
“İhracat ve yatırım ön plana çıkacak”
“2024 yılında büyüme hedefi OVP'de küresel ekonomik büyümedeki yavaşlamayı da dikkate alarak yüzde 4 olarak belirlenmiştir. Bu büyümenin yakalanmasında hane halkı tüketimi yerine yatırım ve ihracatın daha ön plana çıkacağını düşünüyorum.
Enflasyonun ise 2024 yılı sonunda yüzde 40'ın altında bir seviyeye inmesini bekliyoruz. Bu yıl sonu hedefimiz olan 255 milyar dolar ihracata ulaşmamızda da bir engel yok. 2024 yılı için ise ihracatımızın 267 milyar dolara çıkmasını bekliyoruz. DEİK olarak ticari diplomasi faaliyetlerimizi bu hedef doğrultusunda ilerletiyoruz.”