GÖZDE YENİOVA
gyeniova@ekonomist.com.tr
2017 yılı için beklenti 16,5 milyar dolar civarında bir pazara ulaşılacağı yönünde. Fiberde ortak altyapıya geçilmesi ve 5G hazırlıkları ise 2017’nin önemli gündem maddeleri olarak görülüyor.
Son beş yılda telekom sektöründe dolar bazında dikkat çekecek seviyede bir büyüme yaşanmadığı, 2016 yılında da son yılların ortalaması alındığında pazarda 16 milyar dolarlık bir büyüklüğün kendini tekrarladığı görülüyor.
Kârlılıklarda da benzer bir durum ile karşı karşıyayız. Sektördeki kârlılık oranlarına bakıldığında, 2010 yılından itibaren ciddi oranda azaldığı görülüyor. Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER) verilerine göre, elektronik haberleşme hizmetleri sektörünün büyüklüğü 2015 sonunda yaklaşık 39,6 milyar TL seviyesinde gerçekleşti.
Dolar bazında değerlendirildiğinde ise 2014 yılında gerçekleşen 15,4 milyar dolarlık büyüklüğün 2015’te 14,4 milyar dolara düştüğü görülüyor. 2016’da bir miktar toparlanmanın görüldüğü sektörde 16 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşıldı. Burada en önemli etki ise nisan ayında 4,5G teknolojisinin kullanılmaya başlanması oldu. 4,5G abonesi sayısı 45 milyonu geçti.
HEDEFLER YÜKSEK
2017 yılı için beklenti ise pazarın 16,5 milyar dolara ulaşacağı yönünde. Tabii burada hedefler önemli. TELKODER Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Ata Arıak, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından 2023 yılı için sektöre ilişkin belirlenen birçok hedef bulunduğuna dikkat çekiyor.
Arıak, “2023 yılında bilgi teknolojileri ve iletişim sektörünün büyüklüğünün 160 milyar dolara çıkarılması ve milli gelirin yüzde 10’u kadar pay alması ilk hedef. 2035 yılına kadar genişbant erişim büyüklüklerinde, siber güvenlik konusunda ve posta alanında Avrupa’nın en iyi ilk beş ülkesi içerisine girilmesi hedefi de var” diyor.
Yusuf Ata Arıak’a göre, bu hedeflerin gerçekleşebilmesi için 2023 yılına kadar sektörün her yıl dolar bazında yaklaşık olarak yüzde 25 büyümesi gerekiyor. Arıak, “Bu büyümenin sağlanabilmesi için ise radikal önlemlerin alınması gerekiyor. Özetle sektör maalesef büyümüyor ve ülkemizde rekabetin daha fazla ve hızlı biçimde artması gerekiyor” diyor.
ADIMLAR ATILMALI
BTK tarafından yayınlanan son raporlara bakıldığında, 10,1 milyonu sabit abone ve 49 milyonu mobil abone olmak üzere toplam 59,1 milyon geniş-bant internet abone sayısına ulaşıldığı görülüyor.
Sektörün önümüzdeki beş yıl içerisinde her yıl artarak büyüyebilmesiiçin yaygın fiber altyapısının yanı sıra diğer alanlarda da atılması gereken adımlar mevcut. Bu kapsamda sektör temsilcilerine göre, genişbant internet hizmetleri yaygınlaştırılmalı, yeni nesil işletmecilerin pazar payları AB seviyelerine çıkarılmalı, sabit-mobil kullanımındaki değerler AB ölçülerinde olacak şekilde dengelenmeli, veri merkezlerinin yasal durumu iyileştirilmeli.
Ayrıca mali teşvikler olarak vergi indirimleri uygulanmalı ve birden fazla internet değişim noktası bulunmalı. Öte yandan ITH (internet tabanlı hizmetler) hususunda yerli oyuncuları teşvik edecek, yabancı ITH’ler karşısında ayakta durabilmesine olanak sağlanacak adımlar da atılmalı.
ORTAK ALTYAPI ÖNEMLİ
2017 için asıl beklentiyi serbestleşme yönünde atılacak ciddi adımlar oluşturuyor. Burada ortak altyapı şirketinin kuruluşunun tamamlanması ve fiberde ortak altyapıya geçilmesi önemli olacak. Fiberde ortak altyapıya geçmek demek sektörün büyümesi ve gelirlerini dengeli biçimde kullanması anlamına geliyor.
Bu amaçla Turkcell Superonline, Vodafone, Türksat ve alternatif operatörler, ortak altyapı şirketini kurmak için çalışmalarını sürdürüyor. 2017 içinde gerekli yasal düzenlemelerin yapılarak sektörün önünün açılmasıyla büyüme ve kârlılığa doping etkisi yaratması bekleniyor.