Son iki yılı pandemi etkisinde geçiren Türkiye, 2021'i döviz kurundaki hareketlilik ve enflasyonist baskılarla kapattı. Zor bir yılın ardından 2022'ye de aynı ekonomik sorunlarla giriş yaptık. Bu yıla ilişkin umutlar da pek güçlü değil.
09 - 22 Ocak 2022 tarihli sayıdan
Ekonomist olarak her yıl yaptığımız 'İstihdam 50' araştırması da bunu kanıtlıyor. 2021 yılı ile karşılaştırdığımızda istihdam rakamlarında düşüş söz konusu. Araştırmamız, 50 şirketin geçen yıla göre yüzde 11,2 azalışla 33 bin 574 kişilik yeni istihdam yaratacağını ortaya koyuyor.
Türkiye'nin başlıca sorunlarından biri olan işsizlik, 2021 yılında da ekonomi gündeminin ilk sıralarında yer aldı. İşsizlik oranı bir miktar düşüş gösterse de çift haneli rakamlarda seyretmeye devam ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından son açıklanan ekim ayı iş gücü istatistiklerine göre işsizlik yüzde 11,2 seviyesinde. 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı da yüzde 20,1 seviyesinde bulunuyor.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Temmuz ayı ile birlikte yükselişe geçen işsizliğin yılı yüzde 12 ile kapatması bekleniyor. 2022 yılında hükümetin hedefi işsizlikte bu seviyenin korunması ya da bir miktar aşağıya düşürülmesi olacak. IMF, Türkiye'de 2022 işsizlik tahminini yüzde 11 olarak duyururken, OECD ve Avrupa Komisyonu ise 2022'de işsizliğin yüzde 13'ü zorlayacağı görüşünde.Anlaşıldığı üzere 2022'de işsizliğin düşüşe geçmesi ihtimali şu aşamada zayıf görünüyor. Her yıl yaptığımız 'İşe Alımda 50 Lider-İstihdam 50' araştırması da bu yönde sonuçlar verdi.
Geçen yıl yaptığımız araştırmada, 2021 için 50 şirket 37 bin 835 kişiye istihdam sağlamayı hedeflerken bu yıl şirketlerin istihdam hedefi 33 bin 574 kişide kaldı. Böylelikle yeni işe alımlarda önceki yıla göre yüzde 11,2'lik düşüş olacak.
Bu yıl istihdamını en çok artıracak şirketler ise; CMC Türkiye, Sofra/Compass Group, GKN Kargo, QNB Finansbank, Dinçer Lojistik olarak sıralanıyor. Sadece bu beş şirket 16 bin 500 kişiye istihdam sağlayacak.
LİSTENİN BİRİNCİSİ CMC
Listemizin bir numarasında 6 bin 461 çalışanı bulunan CMC Türkiye yer alıyor. 2021 yılında toplam 5 bin 650 kişiyi işe alan şirket, bu yıl ise 6 bin kişilik yeni istihdam yaratacak. Ağırlıklı olarak müşteri temsilcisi pozisyonlarında işe alım gerçekleştirecek olan şirket, idari kadrolar için kilit pozisyonlarda da alım yapacak.
Ayrıca AR-GE ekiplerini de güçlendirmeye devam edeceklerini belirten CMC Türkiye CHRO / İnsan Kaynakları, Kalite & Eğitim, İdari İşler & Satın Alma'dan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Barış Şanlıoğlu, "Avrupa'nın en hızlı büyüyen şirketler grubunun bir üyesi olduğumuz için özellikle ve öncelikle büyüme ve turnover kaynaklı ihtiyaçlara yönelik işe alım yapıyoruz" diyor.
ELEMAN BULMA ZORLUĞU
Bu yılki sıralamamızda ikinci basamakta 30 bin kişiye istihdam sağlayan Sofra/Compass Group Türkiye bulunuyor. Toplu yemek, hizmet ve güvenlik sektöründe faaliyet gösterdiklerini ve 2022'nin şirketleri için 'büyüme yılı' olacağını vurgulayan Sofra/Compass Group Türkiye insan ve Kültür Genel Müdür Yardımcısı Necla Aksoy, yeni projelerine bağlı olarak 3 bin 500 kişilik yeni istihdam planladıklarını söylüyor.
Sektörlerinde deneyimli, deneyimsiz çalışan bulmanın çok zorlandıkları bir konu haline geldiğine de değinen Necla Aksoy, "Pozisyonlarda bir genelleme yapmak zor olsa da istihdam edilen projenin yerleşim yerine uzaklığı, işe alım yapılan bölgenin dinamikleri gibi farklı etkenler pozisyonları doldurma sürelerimizi etkileyebiliyor.
Teknik bilgi ve deneyim gerektiren pozisyonlar kadar, beden gücü gerektiren pozisyonlarda da zorlandığımız bölge ve projeler olabiliyor" diye anlatıyor.
AKADEMİ KURACAK
'İstihdam 50' listemizin üçüncüsü son yıllarda adını duyuran GKN Kargo oldu. Pandemi döneminde perakendecilikten internet alışverişine doğru kayan alışveriş alışkanlıklarını iyi okuyup hızlı aksiyon alan şirket, bu yıl da büyümesini sürdürmeyi planlıyor.
Buna bağlı olarak acenteleriyle birlikte 3 bin kişiye istihdam sağlamayı hedeflediklerini söyleyen GKN Kargo Yönetim Kurulu Başkanı Gökhan Akyürek, "Kargo sektöründe kurye pozisyonunda çalışan sayısı her zaman daha yüksektir.
Dağıtımı gerçekleştiren kişilerin yanı sıra şoför alımlarımız da olacak. Aynı zamanda satış ekibimizi de artırarak bölgeleri güçlendireceğiz. Satış yöneticileri ve özellikle şoför ve kurye bulmakta ciddi anlamda zorlanıyoruz. Bu nedenle kendi akademimizi kuracağız. Kendi çalışanlarımızı yetiştirmeyi planlıyoruz" diye anlatıyor.
YARATICILIK KRİTERİ
İştirakleri ile birlikte yaklaşık 13 bin kişilik istihdama sahip olan QNB Finansbank ise listemizin dördüncü sırasında konumlanıyor. İhtiyaçlara yönelik, ayrılanlar yerine ve iç geçişlerdeki ihtiyaçlar paralelinde bir yılda ortalama 2 bine yakın işe alım yaptıklarını ifade eden QNB Finansbank İnsan Kaynakları Genel Müdür Yardımcısı Cenk Akıncılar, alımların bir kısmını yeni mezunlardan, bir kısmını da farklı bir bakış açısı kazanmak amacıyla deneyimli kadrolar için dışardan yaptıklarını söylüyor.
Geleceğin organizasyon yapısı göz önünde bulundurulduğunda yaratıcılığın ön planda olacağını belirten Akıncılar, şöyle devam ediyor: "Çalışandan ziyade daha fazla düşünen ve yaratıcılığı öne çıkaran insanlara olan ihtiyacımız artacak. Dijital çağın ilk fazını yaşadığımız bu dönemde bile insanların bilgiye ulaşmaktan ziyade onu yönetmekte ve yorumlamakta zorlandığını söyleyebiliriz.
Bu nedenle bu yoğun bilgiyle insanların neler yapacağı, yani teknolojiyi nasıl kullanacağı yönünde düşünmemiz gerekiyor. Bu nedenle proje yönetimi, analiz etme, risk yönetimi, problem çözme, karar alma, müşteri yönetimi gibi alanlarda yetkinliklerin geliştirilmesi ve buna yönelik aksiyonların alınması gerekiyor."
AR-GE EKİPLERİ
Depolamadan nakliyeye, katma değerli hizmetlerden son kilometre teslimata kadar lojistiğe kadar her noktada bin 400 çalışanıyla hizmet veren Dinçer Lojistik, listemizin beşincisi. Büyüme stratejisi doğrultusunda 2 bin kişilik yeni işe alım gerçekleştirecek olan şirket, yeni mezun alımlarının yanı sıra şirketteki departmanların iş planları doğrultusunda ihtiyaçları belirleyerek uzman seviyesinden orta ve üst kademe yönetici pozisyonlarına kadar işe alım yapacak.
Her sektörde dijitalleşmenin artık zamansız bir trend olduğuna değinen Dinçer Lojistik İnsan Kaynakları Direktörü Sema Yalçınkaya, "Şirketlerin hizmet, servis ve rekabette öne çıkabilmek için sadece sektörlerinin oyuncusu gibi değil aynı zamanda birer teknoloji oyuncusu olarak hareket etmesi gerekiyor.
2021 yılında yaptığımız dijital yatırımlar doğrultusunda AR-GE ve IT ekiplerimizi büyütüyoruz. Bu departmanlardaki rekabet sadece sektörümüzle sınırlı olmadığı için yazılım ile ilgili işe alımlarda zorluklar yaşayabiliyoruz" diye anlatıyor.
EN ÇOK HEMŞİRE ALACAK
8 bin 700 çalışanı bulunan Medicana Sağlık Grubu da yüksek işe alım gerçekleştirecek şirketlerden. Bu yıl açılışı planlanan iki hastaneleriyle birlikte yaklaşık bin 800 kişilik yeni istihdam hedeflediklerini belirten Medicana Sağlık Grubu İK Başkanı Seçil Baydaş, "Açılış hastanelerimiz için olacağından işe alımlarımızın yüzde 20'lik kısmı idari kadrolardan, yüzde 50'den fazlası sağlık çalışanlarından, geri kalan kısımları ise destek personellerden oluşacak. En yoğun işe alım pozisyonumuz 'Hemşirelik Hizmetleri' olacak" diyor.
MAĞAZACILIKTA BÜYÜYOR
Türkiye'nin global markası olarak 54 binden fazla çalışanı bulunan LC Waikiki ise bu yıl yurtiçinde yeni açılacak mağazaları için bin 800 kişilik işe alım planlıyor. Yurtdışı mağazacılıkta da hızla büyümeye devam edecek olan şirket, yurtdışı mağazacılık ve ofis pozisyonlarına da eleman alımı gerçekleştirecek.
İşe alımlarda bazı pozisyonlar için aday bulmakta zorlandıklarından bahseden LC Waikiki İnsan Kaynakları Genel Müdürü Neslihan Yalçın, şunları anlatıyor: "Artan rekabet nedeniyle e-ticaret ve IT rollerinde, mühendislik ve kıdemli teknisyenlik pozisyonlarında, derin ürün ve sektör tecrübesi gerektirmesi nedeniyle ürün teknoloğu, satın almacı ve ürün yöneticisi pozisyonlarında yeterli aday sayısına ulaşmakta zorluk çekebiliyoruz.
Yeni giriş yaptığımız ülkelerde yeterli perakende olgunluk seviyesi olmaması nedeniyle mağaza yönetim kadrolarını doldurmakta zorluklar yaşayabiliyoruz."
KADROSUNU GÜÇLENDİRİYOR
20 binin üzerinde kişiye iş imkanı sunan Securitas Türkiye de bu yıl bin 100 kişilik yeni istihdam yaratacak. Saha, idari, destek ve genel müdürlük karolarına alım yapacaklarını belirten Securitas IK Direktörü Öyküm Gülay, "İşe alımlarımızın başlıca nedeni büyümeye devam etmemiz.
Kadrolar bazında değerlendirecek olursak saha kadrosu için yeni projelerin başlatılması, projelerde oluşan sirkülasyon, mevcut projelerde kadro artışları yani organik büyüme ve dönemlik yapılan işlerin kadrolarını tamamlamak olarak sıralayabiliriz.
İdari kadro ile ilgili olarak yeni iş ya da yeni proje sebebiyle boşalan kadro ihtiyacı nedeniyle işe alımlar gerçekleştireceğimizi söyleyebiliriz" diye ekliyor.
YENİ YÖNETİCİLER
Pandemi nedeniyle 2020 insanlık için bir dönüm noktası oldu. Yaşadığımız büyük dönüşümün 2022'de de hız kesmeden devam edeceği tahmin ediliyor.
Otomasyon ve yapay zekâ teknolojilerinin sürüklediği dijital dönüşüm, sektör farkı olmaksızın çalışma hayatında tüm pozisyonları etkileyecek. 2022 yılını üst düzey yöneticiler açısından değerlendirildiğinde; dijital dönüşümün kurum kültürü haline getirilmesinde aktif rol oynayabilecek yetkinliklere sahip liderlere tüm sektörlerde ihtiyacın artacağı öngörülüyor. Verinin, veri analitiğinin her geçen gün daha fazla artan önemi, bu ihtiyacın temelini oluşturuyor.
DİJİTALİN YÜKSELİŞİ
Pandemi öncesinde, finansal kuruluşlarda ve telekomünikasyon şirketlerinde gerçekleşen dijital dönüşüm projelerinin son dönemde çok daha geniş çapta, özellikle de endüstriyel gruplarda uygulandığını görülüyor.
Dijitale ilişkin pozisyonların öne çıkmasına ek olarak e-ticaretin tüm sektörlerde katlanarak büyümesi, bu konuda bilgi ve tecrübe sahibi yöneticilere olan talebin hızla yükselmesine neden oldu.
2022 yılında da bu rollerin öne çıkacağını söyleyen MY Executive Kurucu Ortağı Müge Yalçın, "Sektörler açısından baktığımızda da sağlıkta yaşanan hızlı büyüme, bu alanda her düzeyde yüksek bir ihtiyaçla karşılaşacağımızı
gösteriyor. Bunun yanı sıra tedarik zinciri yönetimi de öne çıkan alanlar arasında yerini alıyor" diyor.
ESG ALANINA ARAYIŞ VAR
Üst düzey kadrolarının yapılanmasının ve mali işler, İK, teknoloji alanındaki değişimlerin yanı sıra şirketlerin; çevresel (environment), toplumsal (social) ve kurumsal yönetişim (governance) alanındaki stratejilerinin belirlenmesinden uygulanmasına kadar tüm süreçleri kapsayan 'ESG' kavramı da bu dönemde önemi hızla artan alanlardan.
Özellikle yatırımcıların, şirketlere yatırım yaparken baz aldıkları bir dinamik haline gelen ESG, şirketlerin marka değerinde belirleyici oluyor. Bu nedenle ESG'nin birçok şirkette yeni oluşturulan bir rol olduğu görülüyor. Ancak, bu alanda konusunda uzman kişilerin sınırlı sayıda olduğu belirtiliyor.
Ayrıca, şirketlerin dijital dönüşüm süreçlerine liderlik edecek yönetim kadroları konusunda da sıkıntılar yaşanıyor. Burada karşılaşılan zorluklar arasında iki başlık öne çıkıyor. Birincisi; şirketlerin bu görev tanımını yeni oluşturmalarından dolayı gelecek kişiden beklentilerinin çok yüksek olması. İkincisi ise bu konuda piyasada aranan kriterlere uygun tecrübe sahibi yöneticilerin sayısının azlığı.
TALEP-ARZ DENGESİZLİĞİ
Piyasada bugün C level pozisyonunda; CDO (Chief Digital Officer), e-ticaret kategori yöneticileri, yazılım geliştirme uzmanları ve yöneticileri, satış ve dijital pazarlama yöneticileri talebi yüksek başlıca roller olarak öne çıkıyor. Ticaretle ilgili tüm meslekler, tedarik zinciri, tarım ve çevre mühendisliği, yazılım geliştirme, bioteknoloji, yapay zeka-makina öğrenmesi, veri analistliği ve dijital pazarlama gibi roller de yine iş dünyasının en fazla istihdam etmeyi istediği pozisyonların başında geliyor.
Dolayısıyla bu pozisyonlarda istenilen nitelikte uzman veya yönetici talebini karşılayacak arzın her zaman dengede olmadığını belirten Ergene Consulting & HGA Group Türkiye Başkanı Murat Ergene, "Belirtmek gerekir ki çevik, esnek hızlı düşünen ve hareket eden, öğrenmeye açık, kendini geliştiren, empati kurabilen ve duygusal zekası gelişmiş çalışanlar, rollerin ötesinde şirketlerin en çok tercih ettikleri çalışan özellikleri arasında yer alıyor" diyor.
ÇİFT KANATLI İK TALEBİ
E-ticaret ekosistemi ile ilgili tüm rollere olan talebin 2022 yılında da artarak devam edeceğini ifade eden Murat Ergene, "Lojistik hizmetleriyle ilgili rollere olan talep de aynı şekilde artacak. Bilişim sektöründe özellikle yazılım alanında deyim yerindeyse patlama olacağını öngörüyorum. Tarım ve sağlık konusundaki rollere olan talepte de aynı şekilde artış bekliyorum" diye ekliyor.
Bugün piyasada ciddi sayıda veri analizi yapacak, hibrit meslek okumuş insan kaynağına ihtiyaç olduğuna da dikkat çeken Murat Ergene, hem mühendislik hem de psikoloji okumuş ya da matematik ve psikoloji okumuş 'çift kanatlı insan kaynağı'na olan talebin arttığının altını çiziyor.
LOJİSTİK ELEMANI İHTİYACI
Pandemi ile birlikte lojistik ve tedarik zinciri sektöründe yaşanan istihdam artışının 2022 yılında da bu alandaki pozisyonlar için devam edeceğini düşünülüyor.
2022 yılında ayrıca üretim, gıda, restoran, e-ticaret, sağlık, bilişim ve enerji sektörlerindeki ilan sayılarında dolayısı ile işe alımlarda da bir artış beklediklerini belirten Eleman.net Genel Müdürü Özlem Demirci Duyarlar, pandemi döneminde ilan sayılarında düşüş görülen ve önceki yıllarda en fazla istihdam sağlayan sektörlerden olan hizmet sektöründe ise pandeminin etkilerinin azalmasıyla işe alımlarda artış beklediklerini dile getiriyor.
Duyarlar, şöyle devam ediyor: "Kurye, depo elemanı, şoför, forklift operatörü gibi pozisyonlar için verilen ilan sayılarında önemli bir artış oldu. Yine pandemi döneminde e-ticaret, online yemek ve market siparişi alanındaki talebin ve girişimlerin de artması ile moto kurye ihtiyacında bir patlama yaşandı."
Yapay zeka, büyük veri, otomasyon süreci, bilgi güvenliği, kullanıcı deneyimi ve insan-ma-kine iletişimi alanlarında uzmanlaşmış kişilere ihtiyaç artarak devam ediyor. Ayrıca e-ticaret ve bununla ilgili internet platformlarındaki istihdam talebinin yanı sıra birçok şirketin de daha fazla bilişim çalışanına ihtiyaç duyduğunu belirten Kari-yer.net Genel Müdürü Fatih Uysal, "Bunun genel istihdam tablosu üzerinde olumlu etki yaptığını gözlemliyoruz." şeklinde konuşuyor.
İK DANIŞMANLARINDAN ÖNERİLER
- Mülakata iyi hazırlanın. İş başvurusu öncesi mülakat provası yapın. Bu konuyu internetten araştırın, Youtube'tan yararlananın. Mülakat teknikleriyle ilgili dersler alın.
- İş başvurusu yaptığınız sektörü ve şirketi iyi araştırın.
- Yüz yüze görüşmede tamamen görüşmeye odaklanın ve görüşmeyi pozitif enerji dolu olarak tamamlayın.
- Dil bilmek, kariyer almada çok önemli bir unsur. Zaman kaybetmeden, en az iki yabancı dil öğrenin. İngilizce'nin yanı sıra ikinci bir dil olarak İspanyolca, Çince, Fransızca veya Almanca dillerinden birini öğrenmeniz işe alınma ve kariyer şansınız artırır.
- Kendinizi geliştirecek sertifika programlarına başvurun. Şu anda en çok talep gören rollerden birisi e-ticaret kapsamında dijital pazarlama ve dijital satıştır. Bu nedenle özellikle dijital pazarlama sertifika programlarına mutlaka gidin.
- Yapay zekanın meslek alanlarında nasıl kullanılacağıyla ilgili alınan eğitimler de çağın gerekleri arasında. Herkesin ilgi duyduğu alanlarda yapay zekanın nasıl kullanılacağını anlaması lazım.
İŞ BAŞVURUSU YAPARKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
- Öncelikle özgeçmişin özenle ve detaylı bir şekilde hazırlanması ilk adım. Yeteneklerin, ilgi alanlarının mevcutsa geçmiş dönemde çalışılan pozisyonların net bir şekilde sunulması ise bir diğer önemli adım durumunda. İş başvurularına ait özgeçmişte mümkünse güler yüzlü bakımlı ve kıyafeti özenli bir profil fotoğrafı kullanılması öneriliyor.
- İş başvurusu yapmaya başlamadan önce, hedefler mutlaka belirlenmeli.
- Şirketler, mülakat aşamasında işi layıkıyla yerine getirebileceğinizi belli etmenizi ve şirketin genel atmosferini bilmenizi isterler. Bu doğrultuda şirket geçmişte neler yapmış, başarıları neler, başarısızlıkları neler gibi bilgilere sahibi olmak adayı bir adım öne taşır.
- Küresel şirketlerin çoğu, çalışanlarının eğitiminin yanı sıra deneyim, yetkinlik, sosyal ve dijital becerileri konusuna daha fazla önem veriyor.
- Pandemi ile birlikte teknolojinin de hızla ilerlediği günümüzde dijital becerilerin önemi, işverenlerin bu alandaki beklentilerini daha da artırmasına neden oluyor. Bu doğrultuda iş başvurularında bu hususlara dikkat etmek önemli.
- Bir işten ne istenildiğinin dikkatlice düşünüldükten sonra ‘değer' teklifinin oluşturulması gerekiyor.
ÜST DÜZEY YÖNETİCİYE İLGİ ARTTI
Bunun yanı sıra şirketlerin uzun vadeli stratejilerini gözden geçirdiği ve yeniden planladığı bu dönemde, değişen stratejileri uygulayacak genel müdür ve genel müdür yardımcısı gibi üst düzey kadrolara da talep artıyor.
2021'de başlayan bu trendin 2022'de de devam edeceğini düşünen MY Executive Kurucu Ortağı Müge Yalçın, bunun yanı sıra özellikle mali işler, İK ve teknoloji fonksiyonlarında değişim ve kültür yönetimini üstlenecek yeni yöneticilere her zamankinden daha çok ihtiyaç duyulacağının altını çiziyor.