2019 işsizliğin yükseldiği bir yıl oldu. 2018'de yüzde 11 olan işsizlik oranının 2019 yılını yüzde 13,5 dolayında kapattığı tahmin ediliyor. İşin kötüsü, son dönemde ekonomiden gelen toparlanma sinyallerine rağmen, istihdam kapıları 2020 yılında da hemen açılacak gibi görünmüyor.
ÖZLEM BAY YILMAZ
obay@ekonomist.com.tr
(12-18 Ocak 2020 tarihli sayıdan)
Her yıl yaptığımız 'İşe Alımda 50 Lider' araştırması bu yönde sonuçlar verdi. Geçen yıl yaptığımız araştırmada 2019 için 50 şirket 68 bin 590 kişiye istihdam sağlamayı hedeflerken bu yıl şirketlerin istihdam hedefi 46 bin 980 kişide kaldı.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Bu da yüzde 31,5'lik daralma anlamına geliyor.
Bu yıl istihdamını en çok artıracak şirketler; Migros, Yıldız Holding, Sofra/Compass Group, Yemeksepeti, TAB Gıda şeklinde sıralandı. Sadece bu beş şirket, 20 bin 300 kişiyi işe alacak.
Ekonomist olarak heryıl yaptığımız 'işe Alımda 50 Lider' araştırmamız sonuçlandı. Yaptığımız araştırmaya göre 2020 yılında en çok istihdam artışı yapmayı planlayan 50 şirket, toplam 46 bin 980 kişiyi işe alacak.
Listede 5 bin 500 kişi almayı hedefleyen Migros'u, 5 bin kişilik işe alım planlayan Yıldız Holding ve 3 bin 500 kişilik yeni istihdam yaratacak olan Sofra/Compass Group izledi, ilk beş şirketin ise toplam işe alım miktarı 20 bin 300 kişi oldu.
Geride bıraktığımız 2019 yılı oldukça zor geçti. Ekonominin resesyona girmesi 2019'da işsizliğin yükselmesi sonucunu doğurdu. 2018'de yüzde 11 olan işsizlik oranın 2019'u yüzde 13,5 dolayında kapattığı tahmin ediliyor.
2020'de işsizliğin hızlı bir şekilde düşüşe geçmesi ihtimali şu aşamada düşük görülüyor. Bu yıl yaptığımız istihdam araştırması da bu beklentiyi destekler nitelikte sonuçlar verdi.
Geçen yılki araştırmamızda en çok istihdam artışı planlayan 50 şirket 68 bin 590 kişiye istihdam yaratmayı hedefliyordu. Bu yıl listemizde yer alan şirketlerin toplam istihdam hedefi ise 46 bin 980 kişiye geriledi. Bu da yüzde 31,5'lik düşüşe işaret ediyor.
İSTİHDAM ARTIŞI
Genel tabloya bakıldığında 2019 yılı istihdam piyasasının temkinli olduğu söylenebilir.
Kredi notlarının azalması, döviz kurlarının değişkenliği, gerçekleşen seçim süreci ve diğer ekonomik ve politik . nedenlerin etkisiyle firmaların istihdam yatırımları konusunda daha hassas Y ve temkinli olduklarını gözlendi.
Geçen yıl, bilişim, perakende, hizmet, tekstil ve üretim/sanayi sektörleri yeni iş fırşatlarının sayısında en yüksek artışa sahip olan sektörler oldu.
Dijital pazarlama uzmanları, test mühendisleri, ihracat satış uzmanları, sosyal medya uzmanları, java yazılım uzmanları, e-ticaret uzmanları, AR-GE mühendisleri ve bilgisayar mühendisleri ise en çok aranan pozisyonlar olarak karşımıza çıktı.
2020 ilk çeyreğinde yüzde 10'luk istihdam artışı beklendiğini belirten Manpovver Group Türkiye Genel Müdürü Feyza Narlı, 11 sektörün 10'unda istihdam artışı beklentisinin işverenler için daha olumlu bir istihdam ortamına işaret ettiğini söylüyor.
Bu noktada 2020 yılına istihdam piyasasında umutlu bir başlangıç yapıldığına da dikkat çekiyor. Narlı, "Teknolojinin gelişmesiyle beraber manuel akışlı ve birbirini tekrarlayan işlere olan talebin azalmaya başladığını görmekteyiz.
Ülke ekonomilerinde üretimden tarıma kadar birçok sektörün veri bilimi, bulut bilişim ve yapay zeka ile şekillenmeye başladığına şahit oluyoruz" diye anlatıyor.
Geçen yıl yeni iş ilanı sayısını en çok arttıran sektörler incelediğinde üç alanın öne çıktığını söyleyen Kariyer.net Genel Müdürü Fatih Uysal, havacılık sektörünün yüzde 30'luk artışla ilk sırada yer aldığını belirtiyor.
Onu yüzde 14'lük artış kaydeden perakende ve yüzde 7 oranında gelişim gösteren sigortacılık sektörlerinin izlediğini de ifade ediyor. Uysal, "Söz konusu veriler ışığında 2020 yılında da bu sektörlerin istihdam piyasasındaki büyümeyi sırtlayacağını öngörüyoruz" diyor.
ÖNE ÇIKAN SEKTÖRLER
2020 yılında yüksek teknolojiye ve dijital dönüşüme yatırım yapan, dijital çağın gerekliliklerini yerine getiren sektörlerin güçleneceği tahmin ediliyor. Bilişim, finans, ilaç, mühendislik hizmetleri, yönetim danışmanlığı, ihracat sektörlerinin işe alımlarda öne çıkacağı öngörülüyor.
Mobil uygulama geliştirici, veri mimarı, iş zekası uzmanı, kullanıcı deneyim tasarımcısı, sistem analisti, dijital pazarlama uzmanı, dijital stratejist, iş analisti, bilgi güvenliği gibi rollerin yanı sıra müşteri hizmetleri yöneticisi gibi rollere olan talebin de giderek artacağı düşünülüyor.
Ergene Consulting & HGA Group Türkiye Başkanı Murat Ergene, bunların yanında müşteri hizmetleri, satış ve pazarlama, mali işler ve e ticaret alanlardaki rollere olan talebin de artmasını beklediklerin dile getiriyor. Ergene, "Start up'larda, e-ticaret sitelerinde ve perakende sektöründe işe alımlarda ciddi oranda artış bekleniyor" diyor.
2020'nin istihdam piyasası açısından 2019'a göre iyi bir yıl olacağını düşünen Adecco Grup İşe Alım Direktörü Nazmiye Altındaş Balkani, savunma sanayi, hizmet ve ihracata dayalı organizasyonları da bu yıl yoğun işe alım gerçekleştirecek alanlar olarak görüyor.
Balkani, adaylara işe giriş sürecinde şu tavsiyelerde bulunuyor: "Adaylara, kendileri olmalarını ve potansiyel işverenlerinin kurum kültürünü tüm süreçte iyi analiz etmelerini öneriyoruz.
Zira, bugün birçok işverenin odaklandığı veya çalışanın kariyer gelişimi açısından önemsediği konu çalışan sirkülasyonu. Bu nedenle adayın ve işverenin işe alım süreci boyunca birbirini doğru tanıması oldukça hayati."
ZİRVEDE MİGROS VAR
2020 yılında istihdamını artıracak şirketlerin başında gıda perakendesi sektöründe faaliyet gösteren Migros geliyor. Dolaylı istihdam dahil 45 bin çalışanı bulunan şirket, organik ve inorganik büyüme stratejileri doğrultusunda hareket ediyor.
2020 yılında 5 bin 500 kişiye istihdam sağlamayı planlayan Migros, işe alımlarını yoğun olarak mağaza yöneticisi ve mağaza çalışanı pozisyonları için yapacak. Ayrıca idari birimler kadrolarında da birçok farklı birim için yeni mezun veya deneyimli eleman işe alımı gerçekleştirecek.
Şirket, mağaza sayıları gün geçtikçe arttığından, Türkiye çapında farklı illerde yıl boyunca işe alım ihtiyacı duyuyor.
Migros Ticaret A.Ş. İnsan Kaynakları ve Endüstri İlişkileri Genel Müdür YardımcısıOlcay Yılmaz Nomak, Perakende sektörü genelinde taze grup alanında deneyimli ve yetişmiş aday bulmanın daha fazla çaba gerektirdiğini söylüyor.
Nomak, "Bu durumu bünyemizde kurduğumuz Gıda Teknolojisi Eğitim Merkezi (GATEM) ile birlikte yönetiyoruz. Deneyimli aday ihtiyacını öngörerek, çalışanlarımızı uygulamalı, mesleki bilgiyle donatarak kendi gelişimlerine katkı sağlıyoruz" diye konuşuyor.
YETENEK PROGRAMI
Bu yıl en çok işe alım yapacak şirketler listemizde ikinci sırada Yıldız Holding yer alıyor.
Türkiye'de 50 bin ve yurtdışında 15 bin olmak üzere toplam 65 bin çalışanı bulunan şirket, 2020'de özellikle perakende şirketleri için 5 bin civarında yeni istihdam yaratacak.
Genç nesle istihdam sağlamaya ve onların ihtiyaçlarına uygun bir kurum olmaya önem verdiklerini vurgulayan Yıldız Holding İnsan Kaynakları Genel Müdür Yardımcısı Bahattin Aydın, bunun İK stratejilerinin çok önemli bir parçası olduğunu belirtiyor.
Aydın, şu bilgileri veriyor: "Elimizdeki yeteneği keşfetmek ve geliştirmek üzerine kurduğumuz yetkinlik modelimiz ve gelişim programlarımız da stratejimizin temel parçaları. Uzun zamandır genç yetenek programı yürütüyoruz.
Genç yeteneklere sektör ve iş hayatını tanıtan 'Job@Yıldız Holding', stajla başlayıp iş imkanına dönüşen bir program. Gençleri, onlara ilham veren liderlerle buluştururken, eğitim programlarıyla destekleyerek farklı bakış açıları kazandırıyor."
ÇALIŞAN MEMNUNİYETİ
Sıralamada Yıldız Holding'i Sofra/Compass Grup takip ediyor. 81 şehirde, 3 bin 650 farklı lokasyonda, yaklaşık 27 bin 500 çalışanı bulunan grup, bu yıl edineceği yeni projelerle birlikte 3 bin 500 kişilik istihdam yaratmayı planlıyor.
Sofra/Compass Group Türkiye insan Kaynakları Genel Müdür Yardımcısı Banu Cengiz, binlerce çalışana istihdam sağlayan bir kurum olarak, yüksek çalışan bağlılığı ve memnuniyeti oluşturmanın ve bunu yaşatmanın en büyük misyonlarından biri olduğunun altını çiziyor.
Bu bağlamda, çalışanların bağlılık ve memnuniyetlerini düzenli olarak yaptıkları 'Çalışan Memnuniyeti ve Bağlılığı Anketleri'nden saptadıklarını da ifade ediyor.
Cengiz, "Compass Group'un 'Your Voice' adı ile 45 ülkede iki yılda bir kez uyguladığı çalışan memnuniyeti ve bağlılığı anketlerinde, Türkiye olarak her uygulama döneminde istikrarlı bir şekilde, küresel skorlara kıyasla ortalamaların üzerinde sonuçlar elde etmekteyiz" diye konuşuyor.
YEME-İÇMEDE İŞE ALIM
Yeme-içme, bu yıl en çok işe alım yapacak sektörlerin başında geliyor. Sektörde faaliyet gösteren Yemeksepeti 3 bin 300 kişilik işe alım yaparak 2020 sonunda toplam 6 bin çalışana ulaşmayı hedefliyor.
Yemeksepeti İK Müdürü ilke Şentürk, iş birimlerinin değişken ve hızlı ihtiyaçlarına en uygun adayları bulmaya çalıştıklarını belirtiyor. Şentürk, "2020 için beklentilerimizi ve hedeflerimizi belirlerken 2019'daki deneyimlerimiz ve toplamda yakaladığımız yüzde 300 oranındaki büyüme bizim için yol gösterici oluyor.
Bu büyüme ivmesini daha da arttırarak işe alımlara devam edeceğiz" diyor. TAB Gıda'nın ise Türkiye özelinde her yıl ortalama 2 bin 500 ile 3 bin kişi arasında ek istihdam sağlama hedefi var. Şirket, 2020 yılı için de aynı hedefle ilerliyor.
TAB Gıda İK'dan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Gökhan Asok, "Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yapılan değerlendirmeler sonucu, 'en çok istihdam', 'en çok kadın istihdamı' ve 'en çok engelli istihdamı' sağlayan ilk 10 şirketten biriyiz. Mevcut çalışanlarımızın yüzde 35'i kadınlardan oluşuyor" diye anlatıyor.
DOKTORALI MEZUNLAR HEDEFLENİYOR
Geçtiğimiz günlerde Türkiye iş Kurumu (İŞKUR), 2019 işgücü Piyasası Araştırma Raporu'nu yayımladı. Türkiye geneline ilişkin hesaplamaların yapıldığı rapora göre, istihdamda 30 Nisan 2020 tarihinde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7,4 oranında artış bekleniyor.
Buna göre Türkiye geneli için 969 bin 505 kişilik net istihdam artışı öngörülüyor. Kişi sayısı olarak en yüksek istihdam artışı 269 bin 469 kişi ile imalat sektöründe bekleniyor.
Bu sektörü 212 bin 926 kişiyle inşaat, 173 bin 573 kişiyle toptan ve perakende ticaret, 63 bin 899 kişiyle konaklama ve yiyecek hizmetleri faaliyetleri, 54 bin 11 kişiyle idari ve destek faaliyetleri izliyor, işgücü Araştırma Raporu'na göre, İŞKUR 2020'de bilgi ve iletişim başta olmak üzere öncelikli sektörlerde çalışabilecek doktora mezunlarını kuruma kaydetme çalışmalarına ağırlık verecek.
Üniversitelerin, ihtiyaçlara uygun, yabancı dil bilen, teoriyle pratiği birleştiren mezunlar yetiştirmesinin önemine dikkat çekilen raporda, nitelikli işgücünün temini için 81 ilde il istihdam ve Mesleki Eğitim Kurulları'nın etkinleştirileceği de vurgulandı.
İŞ BAŞVURULARINDA NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
1- iK profesyonelleri ve işverenler, işe alım yapılacak pozisyon için en uygun olan adayı seçmek istiyor. Bu nedenle iş arayanların, ilanlara başvurmadan önce aranan kriterlere uygun olup olmadıklarını iyi değerlendirmeleri, kendi uzmanlıklarının dışındaki işlere başvuru yapmamaları gerekiyor.
2- Adayların başvuracakları pozisyonla örtüşen bir özgeçmiş hazırlamaları ve iş başvurularını bu doğrultuda yapmaları önem arz ediyor.
3- iş başvurusu sürecindeki adayın güçlü ve fark yaratan yanlarını öne çıkardığı, işe olan uygunluğunu kısa ve etkili bir şekilde anlattığı bir önyazıya sahip olması oldukça önemli.
4- Mülakatlara davet edilen adayların rahat bir anlatım yapması ve işi istediklerine dair pozitif söylemleri işe yerleşmede etkili oluyor.