TALİP YILMAZ
tyılmaz@ekonomist.com.tr
1 - 14 Kasım 2020 tarihli sayıdan...
Türkiye piyasasında satınalma&birleşme (S&B) işlemlerinde pandeminin etkileri, üçüncü çeyrekte kendini sert şekilde hissettirdi. Bu dönemde 14'ü yabancı, 29 tanesi yerli yatırımcıların gerçekleştirdiği 43 satın S&B işlemi oldu. Değeri açıklanan 18 işlemde 434 milyon dolarlık hacim gerçekleşti.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Değeri açıklanmayan 25 işlemle birlikte üçüncü çeyrekte işlem hacmi tutarının 600 milyon dolar civarında olduğu tahmin ediliyor.Böylece 2020'nin dokuz aylık döneminde, 123 işlemde yaklaşık 4,7 milyar dolarlık işlem hacmine ulaşılmış oldu.
Üçüncü çeyrek dönemde Actera Fonu'nun 130 milyon dolara Vivense'yi satın alması, Doğan Holding'in yeni iş kolu olarak Sesa Ambalaj'ın çoğunluk hisselerini satın alması dikkat çekti. Yabancı yatırımcılar tarafında ise Zynga'nın Rollic'i satın alması önemli işlem oldu.
ÇEYREK YAVAŞ GEÇTİ
Üçüncü çeyrek dönemini pandeminin etkilerinin birleşme ve satın almalara etki göstermeye başladığı çeyrek olarak nitelendiren İş Yatırım Birleşme&-Devralma Müdür Yardımcısı Aydın Eralp, "Önemli işlemler gerçekleşmiş olmasına rağmen, hem yılın geri kalanı için hem de geçmiş dönemlerdeki işlemlere nazaran daha yavaş bir çeyrek oldu" diyor.
Şu anki işlem hacimlerine bakıldığında kendi verilerine göre yaklaşık 7,7 milyar dolar civarında büyüklük olduğunu anlatan Eralp, yılın son çeyreği ile birlikte 2020'de toplamda 10 milyar dolar civarında hacim bekliyor.
Yabancı yatırımcıların hala iyi performans gösteren sektörünün öncü şirketlerine, ihracat odaklı ya da hızlı büyümesi olan teknoloji şirketlerine ilgi duyduklarını aktaran Aydın Eralp, "Türkiye'de kaliteli ürün ve yüksek iş gücü gerektiren sektörlerde yabancıları görüyoruz ancak işlemlerin analiz ve kapanma sürelerinde uzamalar olduğunu da gözlemliyoruz" diyor.
HALKA ARZLAR DA HIZLANIYOR
Türkiye S&B pazarının son altı yılda, yıllık 18 milyar dolar seviyelerinden 5,3 milyar dolar seviyelerine gerilediğini söyleyen Sparta & Co Kurucu Ortağı Taner Özaslan, "2020 yılında pandemi etkisiyle daha düşük rakamlara gerileyeceğini öngörüyoruz" diyor.
Yazılım ve teknoloji sektöründeki satın almaların piyasada hareketlenmeye yol açtığını anlatan Özaslan, sözlerine şöyle devam ediyor: "Türkiye'de 2020 yılı son çeyreğinden itibaren stratejik satın almaların devam etmesini, özellikle; imalat sanayi, altyapı, teknoloji ve gıda alanındaki şirket birleşme ve satın almalarının üst sıralarda yer almasını bekliyoruz.
Küçük ölçekli halka arzların özellikle 2020 yılının ikinci yarısında artmasını, yabancı yatırımcı ilgisine ihtiyaç duyan daha büyük halka arzlar için ise bir süre daha bekleneceğini düşünüyoruz."
ÇARPANLARA ETKİSİ
Pandeminin işlemlerdeki değerlemeler üzerindeki etkilerini değerlendiren Taner Özaslan, pandemi sonrası ilk satın almaların daha temkinli ve konservatif, düşük çarpanlar üzerinden yapıldığını anlatıyor. Özaslan'a göre, yeni normalin sağlanması ile şirketler ve private equity (özel sermaye şirketleri) şirketleri, daha yüksek kaldıraçlar kullanarak ve daha fazla risk alarak satın almaları hızlandırabilir.
2021'den itibaren, Türkiye'de venture capital (risk sermayesi) şirketlerinin yapacağı ortaklıkların adetsel olarak yükselişe devam etmesini bekleyen Özaslan, "Bu şirketlerin hedef sektörlerinin, teknoloji ve fintech başta olmak üzere, sağlık, perakende, enerji gibi alanlar olmasını bekliyoruz.
Özellikle; Peak Games'in birçok teknoloji girişimcisine örnek olması, teknoloji alanında sermaye artırımlarının güçlenmesini teşvik edecektir" diyor.
GİRİŞİMLERE İLGİ YÜKSEK
Türkiye S&B pazarında özellikle girişimlerin yüksek ilgi gördüğünü söyleyebiliriz. Girişim analizi platformu Startups.watch'ın verilerine göre, 2020 yılının ilk yarısında Türkiye bazlı girişimler toplam 1,9 milyar dolarlık yatırım aldı. Yılın ilk yarısındaki işlemlere bakıldığında yatırımlar ağırlıklı olarak 1 milyon doların altında.
En çok ilgi gören girişimlerin başında sağlık alanındaki işler geliyor. Bunun yanında yazılım şirketlerine ilginin yüksek olduğunu görüyoruz. Perakende teknolojileri, müşteri deneyimi girişimleri ve spor alanındaki girişimler de yatırımcıların ilgisini çekiyor.
DİJİTALİN YÜKSELİŞİ
Pandemi, teknoloji şirketlerini güçlendin yor. Uzaktan çalışan, evlerinden daha çok zaman geçiren insanlar günlük rutinleri nin büyük kısmını mobil uygulamalar ya da dijital platformlar üzerinden çözmeye yönelince bu hizmetleri sunan teknoloji şirketleri yatırımcıların radarına daha fazla girdi.
Dünyada olduğu gibi Türkiye'de de 2020'de birleşme ve satın almalara teknoloji şirketlerinin damga vurması bekleniyor. Yapılan işlemlere bakıldığında bu durum net olarak da görülüyor.
KPMG Türkiye Birleşme ve Satın Alma Danışmanlığı Lideri Gökhan Kaçmaz, pandemi nedeniyle mobil ve dijital platformların hayatımızdaki yerinin arttığını söylüyor. Bu etkiyi pek çok alanda gördüğümüzü kaydeden Kaçmaz,
sözlerine şöyle devam ediyor:
"Örneğin klasik perakende şirketlerinin online penetrasyon oranları beş yıl sonraki hedeflerine sadece birkaç ayda ulaştı. Mobil cihazlar veya dijital platformlar üzerinden oynanan oyunlara talep hiç olmadığı kadar arttı. İnsanlar bankaya gitmek yerine dijital platformlar üzerinden bankacılık işlemlerini daha fazla yapmaya başladı.
Bu gibi örnekleri çoğaltmak mümkün. Artan taleple teknoloji şirketlerine yatırımcı ilgisi de ciddi anlamda yükseldi."
DEĞERLEMELERİ ARTTI
Son yıllarda teknoloji tarafındaki birleşme ve şirket satın alma işlemleri artıyordu ama adet açısından artış değerlemelere pek yansımamıştı. 2020 yılında pandemiyle birlikte ülkemizdeki teknoloji şirketlerinin yüksek değerlemelerle birçok işleme konu olduğunu görülüyor.
Gökhan Kaçmaz, 2020 yılında Türkiye'de gerçekleşen birleşme ve satın alma aktivitesinde hem değer hem de adet açısından en büyük payı teknoloji şirketlerinin almasını bekliyor.
Gökhan Kaçmaz, yüksek değerli örnek işlemleri ise şöyle sıralıyor: "Oyun alanında Peak Games ve Rollic Games'in Amerikalı Zynga tarafından 1,8 milyar dolara ve 168 milyon dolara satın alınması öne çıkan işlemler oldu. Finansal teknoloji tarafında Payguru'nun Ortadoğu ve Afrika bölgesinin en büyük mobil ödeme şirketlerinden biri olan Tpay'e satışı yine ön plana çıkan işlemlerden oldu.
Yine sağlık ve biyoteknoloji alanında faaliyet gösteren görme engellilere yönelik akıllı baston üreticisi WeWALK, üç boyutlu dijital vücut tarama girişimi Digime3D, kadın sağlığı takip ve analizi uygulaması PepApp, mikrobiyal biyopeptit üretimi ile gıdaların raf ömrünü artırmayı hedefleyen Nanomikve dijital patoloji alanında faaliyet gösteren Virasoft'a yapılan yatırımlar dikkat çekiyor."