Ülkemizde pandemide düzenlenen kampanyalar, yabancı göçü gibi nedenlerle konut satış ve kira fiyatları zirveleri gördü. Pazarda fiyatlar biraz gevşese de 2024'ün de barınma sorunu yaşanan 2023'e benzer bir yıl olması ve piyasanın ana aktörünün 'konut' olması bekleniyor.
24 Aralık 2023 - 06 Ocak 2024 tarihli sayıdan
Gayrimenkul sektörü son yıllarda yakaladığı büyüme trendinde pandemi döneminde düzenlenen kampanyaların da etkisiyle zirve rakamlara ulaşmıştı. Kampanyalar ve yabancı göçü gibi birçok faktörün etkisiyle konut satış fiyatları ve kira fiyatları zirve rakamlarına ulaşırken, ülkemizde ciddi bir barınma sorunu yaşanmaya başladı.
Gayrimenkulde oluşan köpük fiyatlar son aylarda biraz gevşese de ekonomideki daralma, insanların alım gücünün azalması ve krediye erişimin kısıtlanması konut satışlarının düşmesine neden oluyor. Kiralarda da biraz gevşeme yaşansa da hala beklenen seviyelere inilmiş değil.
2022 yılında 1 milyon 486 bin konut satılırken, 2023'ün Ocak-Kasım döneminde geçen yılın aynı dönemine göre, yüzde 14,9 azalışla 1 milyon 87 bin 349 konut satıldı. 2024 yılında ise, 1 milyon 200 bin konut satılması hedefleniyor.
KONUT BELİRLEYİCİ OLACAK
Dünyada da en önemli sorun kentlerdeki yaşam maliyetinin çok artması. Bu maliyet artışında da barınma için ödenen tutar gerek kirada gerek satın almada her geçen gün daha da artıyor.
Bu nedenle 'konut piyasası' 2024'ün belirleyicisi olacak. TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, 2024'ün temel konularının yeni konut üretimini özendirici araçların geliştirilmesi, deprem bölgelerinin yeniden inşası ve bunun finansman kaynaklarının, kaynak akış rotasının oluşturulması ile barınma sorunu başlıklarından oluşacağını söylüyor.
Maya, "2024'e oldukça sıkılaşan bir konut kredisi politikası ile gireceğimizi dikkate aldığımızda yılın ilk altı ayında da bu politikanın devam etmesi halinde oldukça yavaşlayan bir konut piyasasından bahsedeceğiz gibi görünüyor. İlk kez ev alacak kesimi en iyi ihtimalde bu kapsamın dışında tutabiliriz" diyor.
Mevduat faiz oranlarındaki artış trendi yatırım amaçlı gayrimenkul alımlarını özelikle son çeyrekte önemli derecede azaltmıştı. Bu trend 2024 yılında da devam edebilir. Arsa ve arazi yatırımlarındaki geri çekilmenin konut ve bağımsız bölüm şeklinde satılan ticari üniteler kadar sert olmayacak. Yılın ikinci yarısında ise mali politikalara bağlı olarak daha iyimser bir tablo bekleniyor.
Geliştirici firmaların konut geliştirmeye özelikle dar ve orta gelirli nihai tüketiciye yönelik ürün geliştirilmesine motive edecek çözümler 2024'ün en önemli konu başlıkları olacak.
BÜYÜME HEDEFİ
Mesa Holding Yönetim Kurulu Başkanı Erhan Boysanoğlu, 2024'te ülke olarak büyüme hedeflerinde yerel seçimlerin oluşturacağı ortam, deprem bölgesinin imarına yönelen finansal kaynaklar ve enflasyonla mücadele için gerekli olan ekonomik daralmaya karşın Mesa Holding olarak tüm sektörlerde büyümeyi hedeflediklerini söylüyor.
Sektörde KDV, kredi faizleri, kredi kullandırım sıkıntısı ve arsa fiyatları sorunları devam ediyor. Deprem riski yüksek olan kentler başta olmak üzere kentsel dönüşümün doğru kurumlarca doğru malzeme ve doğru sistemler ve doğru zamanlama ile yapılması hayati önem arz ediyor.
İklim ve çevreye bağlı dinamikler gayrimenkul sektörü için önem arz ediyor. Konut başta olmak üzere erişilebilirlik, devletin arsa üretimine öncelikli el atması, sektörün gerçek istatiksel takibi için satın alma süreçlerine ilişkin daha doğru sonuçlara ihtiyaç olduğunu belirten Boysanoğlu, gayrimenkul ve hakları ile ilgili özel bir bankanın kurulması, menkul kıymetleştirmeye dayalı ürünlerin çeşitlendirilmesi gibi adımlar atılabileceğini vurguluyor.
Boysanoğlu, "Türkiye fiyat ve yapı kalitesi açısından konut anlamında dünyada tercih edilen ülkeler arasındaki yerini koruyor. Özellikle teknolojik açıdan Avrupa ülkelerinden hiçbir farkımız yok. Sektör olarak yurtdışı pazarlarda rekabetçiyiz ve olmaya devam edeceğiz" diyor.
2024'ün 2023 yılı ile benzer bir yıl olmasını beklediklerini belirten Artaş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Çetinsaya ise deprem korkusu yaşayanların ve evinden rahatsız olanların konut satın aldığını söylüyor.
Çetinsaya, 2024 yılında 6 projelerinde 3 bin 29 konut teslim edeceklerini ve 2025 yılında gerçekleştirecekleri projelerin çalışmalarına odaklanacaklarını vurguluyor.
250 SEKTÖRÜ BESLİYOR
Gayrimenkul, uzun yıllardır ülke ekonomisini büyüten, yaklaşık 250 sektörü harekete geçiren bir sektör. 2024 yılı için umutlarını koruduklarını, sektörün içinde bulunduğu şartları iyileştirecek bir reçete olduğunu belirten Ant Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Okay, "Enflasyon ve döviz artış hızının durması, maliyetlerde düşüş beklentimizi koruyoruz.
Konut kredilerinin yüzde 1'in altına indirilmesi ve taksitlerin makul seviyelere çekilmesi halinde sektörümüz yeniden canlanacaktır. Gerekli tedbirlerin alınması halinde 2024'ün ikinci yarısından umutluyuz ve yeni projelere başlamayı hedefliyoruz" diye konuşuyor.
Okay, yurtdışında ülkemizi temsil ettiklerini, bu yıl açıklanan ENR listesinde global arenada 66'nci sırada, Türk firmaları içinde ise 5'inci sırada yer aldıklarını Rusya, Amerika, İngiltere'de konuttan ofise, alışveriş merkezlerinden otele, havalimanlarına kadar projeler yaptıklarını söylüyor.
Okay, yenilikçi ve yüksek kalite standartlarıyla Rusya, Amerika, İngiltere pazarlarında çalışmaya devam etmenin yanı sıra Avrupa Birliği ülkelerinde de iş yapma planları olduğunu vurguluyor.
MAKBULE YÖNEL MAYA TSKB GAYRİMENKUL
“Konut satışında yabancı payı yüzde 3”
"2024'te konut sektörünün en iyi ihtimalle 2023'e benzer bir performans göstereceğini ve konut satış adetlerinin 1 milyon 200 bin adetler seviyesinde olacağını söylemek mümkün. Yabancı satış 2023 son çeyreğine oldukça yavaşladı. Yabancı satışlarında maalesef ülkemizin yaşadığı 6 Şubat deprem felaketlerinin etkisi hissedildi.
Yabancı satışta 2023'ü pazar payı olarak yüzde 3'ler seviyelerinde kapatacağımızı öngörüyorum. Aynı politikaların ve üretim sürecinin aynı şekilde devam etmesi halinde 2024'te yabancılara yapılan konut satışları oranının toplam adet içinde payının en iyi ihtimalle yüzde 3 olacağını söyleyebiliriz. Bu oranın en iyi olduğu yıl 2022'de yüzde 4,5 seviyesine kadar çıkmıştı.”