Hazine ve Maliye Bakanlığı (HMB), 2019'un aralık ayına ve dolayısıyla yılın tamamına ilişkin merkezi yönetim bütçesi verilerini geçen hafta açıkladı.
DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com.tr
Buna göre bütçe aralık ayında alışık olduğumuz üzere yine dev bir açık (30,8 milyar TL) verdi ve böylece 2019 yılı da rekor bir açıkla kapandı.
2018 yılında 72,8 milyar TL olan bütçe açığı, yüzde 69,9'luk artışla, 2019 yılında 123,7 milyar TL'ye yükseldi. Daha önce hiç görülmemiş bir boyuta sahip olan bu açık 2019 yılı başlarken konulan 80,6 milyar TL'lik hedefi de yüzde 53,4 aştı.
Bütçe açığı 2016 yılı sonlarından bu yana hızla artıyor. 2016'da ekonomi resesyonun kıyısına kadar gelmiş, bu resesyondan kaçabilmek için de hükümet bütçede kesenin ağzını açmıştı. İşte o zamandan bu yana kesenin ağzı bir türlü kapatılamadı.
Ekonomiyi canlı tutmaya yönelik bu çabaya rağmen 2018 yılında resesyona girilmesi işleri daha da berbat etti. Ekonomideki resesyon vergi tahsilatını yavaşlatarak bütçe açığının daha da artmasına yol açtı.
Hükümet bunun üzerine 2019'da Merkez Bankası'nın kaynaklarına el atsa da bütçe açığının rekor kırmasına yine de engel olamadı. Bütçe açığı son üç yılda gayri safi yurtiçi hasılaya (GSYH) oranla da hızla arttı.
2016'da yüzde 1,1 olan bu oran 2019'da muhtemelen yüzde 2,9 civarında çıkacak. Bu da bu alandaki uluslararası bir ölçüt olan yüzde 3'lük Maastricht kriterinin hemen altına karşılık geliyor.
Uzun zamandır Türkiye'nin uluslararası alandaki tek sağlam makro ekonomik göstergesi bütçe açığının düşük olmasıydı. Bu eşik aşıldığında bu gösterge de elden gitmiş olacak.
