FATOŞ BOZKUŞ
fbozkus@ekonomist.com.tr
ING Bank Genel Müdürü Pınar Abay ise üçüncü sırada yer aldı. Geçen yıl listemizde yer alan sekiz kadın yönetici, görevden ayrıldıkları için bu yıl listeden çıktı. Yeni göreve gelen beş kadın yönetici ise listemizde kendine yer buldu.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Değişkenliğin ve belirsizliğin hakim olduğu ortamlarda, şirketler, ileriyi görebilen, hızlı hareket edebilen ve esnekliği yüksek liderlere ihtiyaç duyuyor. Bu nedenledir ki son bir yıldır yönetici transferlerinde ciddi bir artış söz konusu. Özellikle genel müdür, CEO ve ülke müdürü pozisyonlarındaki değişimlerin bu yıl da sürmesi beklenirken, transferlerin kadınların aleyhine olduğu görülüyor.
Çünkü bir yılda göreve yeni gelen yöneticilerdeki erkek egemenliği dikkati çekiyor. Beyin avcıları, yönetici transferlerindeki kadın oranı düşüşünü doğruluyor. Eskiden yönetici adayı kısa listesinin yüzde 30’unun kadın olmasını isteyen şirketlerin bu dönemde çeşitliliği geri plana attığının altı çiziliyor.
İşte böyle bir ortamda koltuğu korumak hatta boşalan koltuğa bir kadın olarak oturmak hiç de kolay değil. Ekonomist olarak dördüncüsünü yaptığımız “Türkiye’nin En Güçlü 50 Kadın CEO’su” araştırması o nedenle bu yıl daha da önemli. Çünkü bu listeye yeni girenler de listede kalanlar da bir anlamda Türkiye’nin ‘Demir Lady’leri. Aralarında 30 milyar TL’lik şirket yöneten de var, 5 binin üzerinde bir ekiple çalışan da...
EN GÜÇLÜ DEĞİŞMEDİ
Türkiye’nin En Güçlü 50 Kadın CEO’su listemizde bu yıl pek çok değişiklik söz konusu olsa da ilk sıradaki isim değişmedi. Geçen yıl en güçlü kadın CEO olarak listenin tepesinde yer alan OMV Türkiye CEO’su Gülsüm Azeri, bu yıl da ilk sırada yer aldı. 2015’i 30,9 milyar TL ciro ile kapatan OMV Türkiye’nin geçen yıl sonu çalışan sayısı bin 44’tü.
İkinci sıraya ise bu yılın başında göreve gelen Allianz Türkiye CEO’su Aylin Somersan Coqui oturdu. 13 yıldır Allianz Ailesi’nde aktif görev Bank Genel Müdürü Pınar Abay takip etti. Listedeki kadınlar içinde 5 bin 600 kişilik kadrosuyla en büyük ekibi yöneten kişi olarak öne çıkan Abay’ın hemen ardından ise listede üç basamak yükselerek dördüncülüğe oturan AvivaSa CEO’su Meral Eredenk Kurdaş var. Geçen yıl göreve gelen ve bu yıl listede ilk ona giren bir başka isim ise HP Türkiye Genel Müdürü Filiz Ak-dede oldu.
GİRENLERVE ÇIKANLAR
Coqui ve Akdede gibi 2015 yılında göreve gelen kadın yöneticiler bu yıl Türkiye’nin en güçlü 50 kadın CEO’su listemizde de kendilerine yer buldular. Türkiye Eş-CEO’su Selda Oknas, Takeda Türkiye Ülke Müdürü Gamze Yüceland, Fujitsu Türkiye Genel Müdürü Selda Bağdat Bahadır ve Zade Vital Genel Müdürü Beril Koparan, geçen yıl göreve gelip bu yıl listede yer alan isimler oldu.
Geçen yıl sıralamada olduğu halde bu yıl listede yer almayan bazı isimler de var. Geçen yıl beşinci sırada yer alan Toros Tarım Yönetim Kurulu Başkanı Esin Mete, görevinden ayrıldığı için bu yıl listemizde yok.
Aynı şekilde Lenovo Türkiye Genel Müdürü Gülfem Çakmakçı, Novo Nordisk Türkiye Genel Müdürü Şebnem Avşar Tuna, Gilead Sciences İlaç Genel Müdürü Dilek Böke ve McDonalds Türkiye Genel Müdürü Dilek Başarır da 2015’te görevlerinden ayrıldıkları için listeden çıktı. Tekstilbank’ın el değiştirip ICBC çatısı altına geçmesiyle Çim Güzelaydınlı da görevinden ayrıldı. Teknosa bünyesine katılan Klik-sa’nın eski genel müdürü Nevgül Bilsel Safkan da bu operasyon nedeniyle liste dışında kaldı.
YENİ CEO'LARIN HEDEFLERİ
Belirsizlik dönemlerinde şirket yönetmek zordur. Tüm yöneticilerin hedefi bu dönemi en az zararla atlatıp şirketin kârını ve cirosunu artırmak. En güçlü 50 Kadın CEO listesine giren tüm CEO’ların olduğu gibi yeni CEO’ların da önümüzdeki döneme ilişkin ciddi hedefleri var.
Bu yılın başında Allianz Sigorta ile Allianz Hayat ve Emeklilik’in icra kurulu başkanı ve yönetim kurulu üyesi olarak göreve başlayan Aylin Somercan Coqui, hızla sahaya yönelerek bölge ekipleri ve acentelerle toplantılar yaptı. Coqui, bu toplantılarda aldığı iç görünün hem Allianz Grubu’nun hem de Allianz Türkiye’nin müşteri odaklı olmayı stratejisinin tam kalbine yerleştirmesinin ne kadar doğru olduğunu teyit ettiğini söylüyor.
Aylin Somercan Coqui, “Bunun için de müşterilerimize memnuniyeti en üst düzeye çıkaran hizmet ve ürünler sunmakla kalmayıp, onlarda olumlu duygular uyandıran unutulmaz deneyimler yaratmayı umuyoruz” diye konuşuyor.
Coqui, performans ve işbirliği kültürünün geliştirilmesi, en çok çalışılmak istenen şirket olma vizyonu doğrultusunda güçlü adımlar attıklarını ifade ediyor. Bunlara ek olarak sürdürülebilirlik odağını dijital-leşme, inovasyon ve girişimcilik ekosistemlerinde daha fazla yer alma hedefi ile şekillendirdiklerinin de altını çiziyor.
DÜNYA MARKASI YAPACAK
Listemize yeni giren kadın yöneticilerden bir diğeri olan Fujitsu Türkiye Genel Müdürü Selda Bağdat Bahadır, 1 Mayıs 2015 tarihinden beri bu görevi yürütüyor. Bahadır, şirketteki öncelikli hedefinin, değişen dünyada rekabet mücadelesi veren hem kurumsal şirketlerin hem de KOBI’lerin ihtiyaçlarına cevap veren, inovasyon iş ortağı olarak ilk akla gelen şirket konumuna gelmek olduğunu söylüyor.
Selda Bağdat Bahadır, “Fujitsu olarak inovasyona büyük önem veriyoruz. Çok ciddi bir AR-GE yatırımımız var” diye konuşuyor. Güçlü AR-GE faaliyetleriyle ortaya koydukları ürün ve servisler-le, iş ortaklarıyla kapsamlı projelere imza atmak istediklerinin de altını çiziyor.
Helvacızade Grubu şirketlerinden olan Zade Vital’e geçen yıl genel müdür olarak gelen Beril Koparan, şirketin markalaşma sürecinin bir sonraki basamağı olan Zade Vital’i bir dünya markası yapma hedefiyle çalışacak. Yeni alanlardaki yatırımlarla Türkiye’nin sağlık alanında önde gelen firmalarından biri olma hedefiyle çalıştığını söyleyen Koparan, “Önümüzdeki yıllar Zade Vital yılları olacak” diye konuşuyor.
CİROLARI NEDEN ARTTI?
Geçen yıl yönettiği şirketin cirosu en çok artan yönetici, AvivaSa CEO’su Meral Eredenk Kurdaş oldu. Kurdaş, cirodaki artışın BES net katkı payındaki yüzde 77’lik yükselişten kaynaklandığını söylüyor. Cirosunu en çok artıran ikinci şirket ise ING Bank. ING Bank Türkiye Genel Müdürü Pınar Abay, son dönemde teknolojik altyapılarında ciddi yatırımlar yaparak ürün ve hizmetleri dijital ve mobil platformlara entegre ettiklerini ifade ediyor.
“Müşterilerimize sunduğumuz deneyimi farklılaştırdık. Geliştirdiğimiz bankacılık uygulamaları ile sektörde iddialı bir oyuncu haline geldik” diyen Abay, artışı da bu çalışmaların getirdiğinin altını çiziyor.
Son beş yıldır Eczacıbaşı Bax-ter’ın Genel Müdürü olarak görev yapan Elif Çelik’in görevi geçen ay değişti. Baxter’ın 2014 yılında aldığı ikiye bölünme kararı ile Eczacıbaşı Baxter 2015 yılında büyük bir dö-nüşüm süreci geçirdi. Bu sürecin sonunda, Şubat 2016’da Eczacıbaşı Ba-xalta adlı yeni kurulan biyoteknoloji odaklı şirketin genel müdürlüğünü yürüten Çelik, yakında Eczacıbaşı Topluluğu Sağlık Grubu başkanlığı görevini üstlenecek.
Dolayısıyla Çelik 2015 cirosu olarak Eczacıbaşı Topluluğu Sağlık Grubu cirosunu verdi. Bu yeni görevle, daha önce 425 milyon TL cirosu olan bir şirketi yöneten Çelik, şimdi 890 milyon TL’lik bir yapıyı yönetmeye başlayacak.
CEO’su kadın olan şirketler arasında en çok ciro artışı sağlayan kurumlardan biri WPP Türkiye. 2014’te 1,5 milyar TL olan WPP Türkiye’nin cirosu bu yıl 1,8 milyar TL’nin üzerine çıktı. WPP Türkiye CEO’su Demet İkiler, hem organik olarak hem de şirket satın almaları ile sürekli büyümeye devam ettiklerini dile getiriyor.
İkiler, bu satın almaların dönüşen pazarlama iletişimi dünyasının ihtiyaçları doğrultusunda yetenekleri geliştirmek açısından kendilerine hız kazandırdığını vurguluyor. Demet İkiler, “2016 yılında da Türkiye’ye yatırım yapılması yönünde uluslararası yönetimi yüreklendirmeye ve yeni yetenekleri bünyemize katmaya devam edeceğiz” diye konuşuyor.
DEĞİŞİM SÜRÜYOR
Kadın yöneticiler göreve geldikten sonra şirkette pek çok değişime de imza atıyor. 2014’te Vakko’da göreve gelen Jaklin Güner, bugüne kadar olan dönemde Vakko grubu markalarını, değişen perakende dinamikleri doğrultusunda ele aldı.
Vakko, Vakkorama, V2K designers ve Vakko Boutique’lerin büyüme ve operasyonel verimlilik stratejilerini yeniden değerlendiren Güner, bu çerçevede Vakko’yu daha çok noktaya taşımayı hedeflerken, V2K designers markasını Vakkolar’da corner olarak konumlandırdı.
Bu süreçte Türkiye’de büyüme stratejilerini ve yurtdışı mağaza açılım planını netleştirdiklerini anlatan Güner, dijital dönüşüm stratejilerinin oluşturulmasının ve hayata geçirilmesinin, müşteri deneyimi prensiplerinin ve yönetim modellerinin güncellenmesinin de sağlandığını söylüyor.
İş hacmini çok ileriye taşıma hedefiyle çalışan kadın yöneticilerden biri de MSD Türkiye Genel Müdürü Hatice Kurtay Demiray. Türki-ye’deki yatırımları artırmayı arzu ettiğini söyleyen Demiray, “Ayrıca yenilikçi yaklaşımlarla hem verimliliğe hem de maliyet yönetimine en etkin şekilde yön vermek istiyoruz” diye konuşuyor.
Aon Türkiye Eş CEO’su Selda Oknas, önümüzdeki beş yılda şirket cirosunu yüzde 150 büyütmeyi he-defliyor. Oknas, diğer hedeflerini ise şöyle anlatıyor: “Aon’un EMEA bölgesinde yer alan Türkiye operasyonun cirosunun Doğu Avrupa ülkelerinin önüne geçmesini sağlamak istiyoruz. Ayrıca Aon EMEA içerisinde Türkiye’ye bölgesel sorumluluklar kazandırmak da diğer bir hedefimiz.”
KİŞİSEL HEDEFLER
Şirket hedefleri gibi yöneticilerin kişisel hedefleri de var. Örneğin Back up Genel Müdürü Sitare Sezgin, 2016 yılı başında görev almaya başladığı STK’larda daha etkin olmak ve halka açık bir veya birkaç şirkette bağımsız yönetim kurulu üyeliği görevi üstlenmek istiyor.
Nutricia Türkiye ve Ortadoğu Bölge Müdürü Gamze Çuhadaroğlu’nun hedefinde ise globalde Da-none'un dört bölümünden birinin (su, süt ve yogurt, bebek beslenmesi, medikal beslenme) yönetim kurulunda olmak var.
AvivaSa CEO’su Meral Eredenk Kurdaş ise beş yıl sonra kendini çok farklı yerlerde görebildiğini söylüyor. Kurdaş, kendini nerelerde hayal ettiğini ise şöyle sıralıyor: “Kendimi önümüzdeki dönemde Sabancı Topluluğu’nda ve Aviva’da çok farklı yönetim sorumluluklarında görebileceğim gibi, İstanbul’da büyük ilçelerden birinde belediye başkanı, okyanusu geçmiş olan bir yelkenli ekibinin ana üyelerinden biri olarak macera kitabını yazmış, fotoğraf sergisiyle beraber kitabının lansmanını yaparken de hayal edebiliyorum.
Kız çocuklarının eğitimi ve kadının iş hayatındaki rolünün güçlendirilmesi alanlarında çalışan sivil toplum örgütlerinden birinde aktif olarak da çalışabilirim. Motosiklet, yelken, kayak, uçuş gibi hobi ve sporlardan sonra farklı bir hobi-spor öğrenip bu alanda gelişim de sağlayabilirim. Üniversitelerden birinde öğretim görevlisi olarak çalışıp, 30 yıllık iş hayatımda elde ettiğim deneyimleri gençlerle de paylaşabilirim.”
Yönetim kademelerinde kadın sayısı düşüyor
2015 yılı, yönetim kademelerinde ciddi değişimlerin olduğu bir yıldı. Pek çok şirkette genel müdür, CEO ve ülke müdürü değişikliği yaşandı. Geçen yıla kadar yaptıkları üst düzey yönetici yerleştirmelerinin yüzde 10'unun kadın olduğunu belirten Spencer Stuart danışmanlarından Hande Güngör, 2015'te bu oranın yarıya düştüğünü söylüyor.
Türkiye'de yönetim kademesindeki kadınların oranının da yüzde 28'den yüzde 26'ya düştüğünü belirten Güngör, yönetim kurullarındaki kadın sayısındaki düşüşün de altını çiziyor. Güngör, konuşmasını şöyle sürdürüyor: "2015 zor bir yıldı.
Uzun zamandır yönetim koltuğunda oturan pek çok yönetici görevden ayrıldı. Çeşitlilik ilkesine ise dikkat edilmedi. Eskiden shortlist'in yüzde 30'unun kadın olması istenirdi. Artık böyle bir talep yok. 2016'da yönetici değişimleri aynı hızda devam eder. Ama kadınlar aleyhine olan tablonun sürmesini bekliyoruz"
Korn Ferry Executive Search Genel Müdürü Nilgün Langenberg, son dönemde yönetici atamalarında kadınların oranının giderek düşmesini, üst yönetim kademesine doğru gittikçe kadın çalışan sayısının daha da azalmasına bağlıyor. Dünyadaki durgunluk ve ekonomik belirsizlikler nedeniyle çeşitlilik konusunun göz ardı edilmesinin de bunun en önemli nedenlerinden bir diğeri olduğunun altını çiziyor.
Kadın istihdamı nasıl destekleniyor?
Listemizde en çok kişi istihdam eden şirket olarak öne çıkan ING Bank, sadece Türkiye'de değil tüm dünyada kadın istihdamını destekleyen bir banka. ING Türkiye Genel Müdürü Pınar Abay, bu konudaki hassasiyetlerini işe alımlarda da gösterdiklerini anlatıyor.
Hem Türkiye hem de dünya standartları üzerinde kadın yönetici seviyesine sahip olduklarını dile getiren Abay, "Avrupa'da ve Türkiye'de yüzde 30'un altında olan kadın yönetici oranı, bizde karar vericiler nezdinde yüzde 35 ve Clevel'da yüzde 37. Tüm çalışanlarımız içinde kadınların oranı ise yüzde 55" diye konuşuyor.
Pınar Abay, kadın istihdamında işverenlere de büyük bir rol düştüğünün altını çiziyor. Abay, kadınların ekonomiye kazandırılması için girişimcilik noktasında desteklenmesinin, işe alımlarda öncelik verilmesinin, yarı zamanlı ve benzeri çalışma koşullarına imkan tanınmasının öneminden bahsediyor.
Pınar Abay, bu yönde yaptıkları çalışmalarla ilgili ise şu bilgiyi veriyor: "2015 yılında başlattığımız 'esnek çalışma modeli' ile iş ve özel yaşam dengesine katkıda bulunan uygulamalar hayata geçiriyoruz. Yeni doğum yapan kadın çalışanlarımıza, yarı zamanlı ya da ayın belirli günleri evden çalışma gibi olanaklar sağlamak için süreçlerimizi şekillendirmeye çalışıyoruz"
En güçlü CEO'dan 3 tavsiye
İletişim, ağ oluşturma, yaşadıklarından sonuç çıkarma ve cesaret ile birlikte sabır gibi özelliklerin kariyer yolculuğu boyunca kendisine yol gösterdiğini söyleyen OMVTürkiye CEO'su Gülsüm Azeri, gençlere şu üç tavsiyede bulunuyor:
Cesur ve kendinizden emin olun: Kendinize olan güveniniz ve azminiz ekibinizin üzerinde olumlu bir etki yaratacaktır. Özgüven, kararlılık, özveri ve konsantrasyonun her projede sizi daha iyi bir lider yapmak için kritik başarı faktörleri olduğunu unutmayın.
Operasyonel pozisyonlardan korkmayın: Kadınlar çoğunlukla operasyonel pozisyonlar yerine daha çok şirketlerin destek fonksiyonları üzerinde odaklanır. Operasyonel hedeflerin tutturulması için çözüm odaklılık, mobilite ve sürekli öğrenim gerekir. Operasyon, coşkulu ve heyecan dolu bir tecrübe zenginliğidir. Üst kademelere çıkmakta ciddi etkisi olur. Ben operasyonda çalışan arkadaşlarıma ayrıca zorlu projelerde mutlaka görev almalarını tavsiye ediyorum.
İş ve aile arasındaki
dengeyi yönetin: Kadınların doğal olarak güçlü olduğu yönlerinden biri koordinasyon ve aynı zamanda pek çok farklı konuları düşünme ve yönetme özelliği. Doğru öncelikleri koymak şüphesiz iş hayatında sıkça öğrendiğimiz bir konu. Böylece eğer insanları ve milyonlarca dolarları nasıl yöneteceğinizi ve öncelikleri doğru olarak nasıl belirleyeceğinizi biliyorsanız, iş ve aile dengesini kurmanız da mümkün olmalı. Çünkü işin aslı tamamen zaman yönetimi ve en çok değer verdiklerinize kaliteli zaman tanımak.
Listedeki tek yabancı!
Listemizdeki tek yabancı kadın CEO, Casper CEO'su Charlotte Anne Lamprecht oldu. Listeye 23'üncü sıradan giren Lamprecht, 477 milyon TL cirosu olan bir şirketi ve 430 kişilik bir ekibi yönetiyor.
Liderlik anlayışında şirket içinde güçlü liderler ve yetenekli genç profesyoneller yaratarak iyi bir ekip kurmanın öncelik taşıdığını belirten Lamprecht, "Sadece iyi bir ekiple bulunduğumuz pazarı anlayıp, ürün, dağıtım kanalı ve pazarlama stratejimiz için gerekli aksiyonları hep birlikte hissedebiliriz" diye konuşuyor.
Aslında Türkiye'deki kadın CEO'lar arasında tek yabancı Lamprecht değil. Mercedes-Benz Türk CEO'su Britta Seeger, AVON Türkiye Genel Müdürü Angela Cretu ve IBM Türk Genel Müdürü Isabel Gomez Cagigas gibi başka yabancı kadın yöneticiler de mevcut. Ancak ciro rakamlarını paylaşmadıkları için kendilerini listeye dahil edemedik.