Gençlik yıllarında 10 yıl hapiste kalan, ardından sandviç satıcılığıyl başlayıp Putin'in yakın çevresine kadar giren; bir dönemler 'Putin'in şefi' olarak tanımlanan Yevgeny Prigojin, bugün Rusya ve dünya gündeminde... Şirketinin Kremlin'e yemek sağlaması nedeniyle "Şef" lakabıyla anılan zengin iş adamı Yevgeniy Prigojin ve eski Rus istihbarat subayı Dmitry Utkin'e ait güvenlik şirketi Wagner grubu da öyle... Peki, Yevgeny Prigojin kimdir? İşte önce yaşananların kısa özeti ardından Prigojin'in kısa bir biyografisi...
ÖZET: Wagner'in kurucusu Prigojin, son aylarda defalarca Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu'yu ve Ukrayna'daki ordunun başı Valery Gerasimov'u "beceriksizlikle" ve Ukrayna'da savaşan Wagner birimlerini kasten yetersiz ikmalle suçlamıştı.
- Rusya Savunma Bakanlığı, isim vermeden Ukrayna'daki "gönüllü oluşumların" haziranın sonuna kadar kendisiyle sözleşme imzalaması gerektiğini söylemişti.
- Bu hareket hükümetin Wagner üzerinde daha fazla kontrol elde etme girişimi olarak görülmüştü.
- Wagner'in kurucusu Prigojin, 23 Haziran Cuma günü, Rus ordusunu Wagner'e saldırı düzenlemekle suçlayarak karşılık vermekle tehdit etmiş ve Rus yönetimine isyan başlatmıştı.
- Federal Güvenlik Servisi (FSB) "silahlı isyan" suçlamasıyla ceza davası açmıştı.
- Rusya Savunma Bakanlığından yapılan açıklamada ise Wagner'in kamplarına saldırı düzenlendiği yönündeki iddialar yalanlanmıştı.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, "Karşılaştığımız ihanettir. Fahiş hırslar ve kişisel çıkarlar, ülke ve halka yönelik ihanete yol açtı." dedi.
Peki, iki gündür Rusya ve dünya gündemindeki Wagner kurucusu Prigojin kimdir? İşte kısa biyografisi...
WAGNER KURUCUSU YEVGENY PRİGOZHIN KİMDİR?
Yevgeny Prigozhin, Putin'den dokuz yıl sonra, Rusya lideri Putin'le aynı memlekette; 1961'de şimdi St. Petersburg olan Leningrad'da doğdu. Gençken o ve arkadaşları karıştıkları gasp ve soygunlar nedeniyle hapis cezası aldı.
10 yıllık hapis süresinin ardından sonra sosisli sandviç satmaya başladı. Prigozhin'in gözü ise daha yukarılardaydı. İhtiyaç duyduğu bağlantıları nasıl kuracağını biliyordu. Çok geçmeden Prigozhin bir süpermarketler zincirinde hisse sahibi oldu.
POP YILDIZLARI, SİYASETÇİLER...
1995'te iş ortaklarıyla birlikte bir restoran açma zamanının geldiğine karar verdi. Daha önce Londra'daki Savoy'da çalışmış İngiliz otel yöneticisi Tony Gear'ı buldu. Prigozhin Gear'la önce bir şarap dükkanını, ardından St Petersburg'un Vasilievsky Adası'ndaki yeni restoranı Old Customs House'u yönetmesi için anlaştı.
Gear, restoranı daha yeni yeni keşfeden bir şehirde 'yemek yenebilecek en rafine yer' olarak pazarlamaya odaklandı. Pop yıldızları ve işadamları, bazen yardımcısı Vladimir Putin ile birlikte gelen St Petersburg belediye başkanı Anatoly Sobchak gibi, burada yemek yemeyi severdi.
ÇOK KATI BİR PATRONDU
Gear, Prigozhin'in "çok katı" bir patron olarak tanımlamıştı, hatta her sabah masaların altındaki tozu aramak ve temizlikçilerin düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol etmek için özel bir ışık projektörü kullanırdı.
Prigozhin, 1970'lerde Sovyetler Birliği'nden göç etmiş ünlü çellist Mstislav Rostropovich ile bir dostluk kurdu. Rostropovich, 2001 yılında İspanya kraliçesini St. Petersburg'daki evinde ağırladığında, ikramı Prigozhin sağladı.
PUTİN'Lİ YILLAR
Putin Rusya'nın başkanı olmuştu. İktidarının ilk yıllarında ülkesinde ağırladığı bazı yabancı konukları Eski Gümrük Binasına veya Prigozhin'in yüzen restorana dönüştürdüğü bir tekne olan Yeni Ada'ya götürürdü. Putin'le ilişkileri de bu şekilde ilerledi.
Prigozhin'in 1990'larda kurduğu bir holding şirketi olan Concord, büyük hükümet etkinliklerinde ihaleler kazanmaya başladı. Prigozhin'in yükselişi sürüyor, serveti büyüyordu.
WAGNER'Lİ YILLAR
Guardian'a göre Rusya'nın Mart 2014'te Kırım'ı ilhak etmesi ve kısa süre sonra Ukrayna'nın doğusuna askeri müdahalede bulunmasıyla onun için yeni fırsatlar doğdu. Rusya'da özel askeri şirketler yasa dışı olmasına rağmen zamanla birkaç grup ortaya çıktı. Prigozhin'in Wagner'i açık ara aralarında en öne çıkanı olacaktı.
Yine Guardian'a göre Prigozhin'in hızlı yükselişi, savunma bakanlığındaki bazı yetkilileri rahatsız etmeye başladı. Analizde "Prigozhin için kilit an, 2015'in sonlarında Putin'in Esad rejimini desteklemek için Suriye'ye askeri müdahalede bulunmaya karar vermesiyle geldi. Prigozhin, yiyecek ve erzak için sözleşmeler imzaladı ve ayrıca Wagner birliklerini oraya gönderdi. Wagner savaşçıları Suriye'de çok sayıda savaş suçu işlemekle itham edildi" yorumu var.
Prigozhin'in gerçek hayattaki savaşçı grubundan önce bir sosyal medya ordusu kurduğu da yorumlar arasında. ABD'de 2016 seçimlerine Rusya'nın müdahalesine ilişkin iddialarda da Prigozhin ve onunla bağlantılı şirketlerin adı da geçmişti.
Guardian'a göre Prigozhin'i 1990'larda tanıyan iş insanı "Prigozhin'de bir kapatma anahtarı yok. Sistemdeki birçok kişinin ondan nefret ettiğini anlıyor… Bu yüzden durursa bunun onun için son olabileceğini biliyor. Başka seçeneği yok" diyor.