Vladimir Zelenskiy, 25 Ocak 1978 doğumlu, 44 yaşında. 2019'da Ukrayna cumhurbaşkanı seçilen Ukraynalı bir aktör ve komedyen. Siyasette tecrübesiz olmasına rağmen Zelensky'nin yolsuzlukla mücadele platformu ona geniş destek kazandırdı ve 2019 cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda görevdeki Petro Poroshenko'ya karşı ezici bir zafer kazandı .
BİR ŞOV YILDIZI OLARAK ERKEN DÖNEMİ
Peki, Vladimir Zelenskiy kimdir? Brittanica'da Zelenskiy'nin kariyeri ve biyografisi şu şekilde veriliyor:
- Zelenskiy, güney Ukrayna'daki endüstriyel metropol Kryvyy Rih'de Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Çocukken ailesi, Zelenskiy'nin okula başladığı Kryvyy Rih'e dönmeden önce dört yıllığına Moğolistan'a taşındı. Anadili Rusça olarak büyüdü, ancak aynı zamanda hem Ukraynaca hem de İngilizce'de akıcılık kazandı. 1995 yılında Kiev Ulusal Ekonomi Üniversitesi'nin yerel kampüsü olan Kryvyy Rih Ekonomi Enstitüsü'ne girdi ve 2000 yılında hukuk diploması ile mezun oldu.
- Zelenskiy'nin avukatlık lisansı olmasına rağmen, kariyeri farklı bir yöne gidiyordu. Henüz öğrenciyken tiyatroda aktif hale gelmişti. 1997'de performans grubu Kvartal 95 televizyonda yayınlanan popüler bir doğaçlama komedi yarışmasında görüldü. Zelensky ve Kvartal 95 2003 yılına kadar programda yer aldılar.
- Zelenskiy, farklı televizyon programlarında boy gösterdikçe Ukrayna'nın en ünlü ekran yüzlerinden biri oldu.
- O yıl Zelenskiy, Ukrayna'nın en başarılı ve üretken eğlence stüdyolarından olacak prodüksiyon şirketi Studio Kvartal 95'in kurucu ortağı oldu. Zelenskiy, şirketin kuruluşundan Ukrayna televizyon kanalı Inter TV'nin genel yapımcısı seçildiği 2011 yılına kadar Studio Kvartal 95'in sanat yönetmenliğini yapacaktı.
- Zelenskiy, 2012'de Inter TV'den ayrıldı ve o yılın Ekim ayında Kvartal 95 ile Ukrayna ağı 1+1 ile ortak bir yapım anlaşması imzaladı. O ağın sahibi Ukrayna'nın en zengin insanlarından biri olan Ihor Kolomoisky idi. Zelensky ile Kolomoisky arasındaki ilişki, Zelenskiy siyasete girme niyetini açıklayınca inceleme ve tartışma konusu olacaktı.
- Televizyonda çalışmanın yanı sıra Zelenskiy, tarihi Rzhevskiy Versus Napoleon (2012) ve romantik komediler 8 First Dates (2012) ve 8 New Dates (2015) dahil olmak üzere bir dizi uzun metrajlı filmde rol aldı.
- O dönem ortağı olan, Ukrayna'nın en zengin iş adamlarından Kolomoisky ile ilişkisi ise ileride Zelenskiy'nin başını ağrıtacaktı.
ADAYLIK VE DEVLET BAŞKANI OLMA SÜRECİ
Nisan 2019'de Zelenskiy ülkenin devlet başkanı seçildi. Petro Poroşenko’nun görev süresinin sona ermesi nedeniyle yapılan Ukrayna devlet başkanlığı seçimlerinin ikinci turunda, hem de ezici bir çoğunlukla. Oylamada Zelenskiy yüzde 73,2 oy alarak devlet başkanlığı yarışını kazanırken Poroşenko ise aldığı yüzde 25,3 oy oranı ile seçimi kaybetti.
Zelenskiy ilk açıklamasında "Bunu birlikte yaptık" diyerek herkese teşekkür etti.
2015 YILINDA CANLANDIRDIĞI KARAKTER GERÇEK OLDU
Devlet başkanlığı yarışına giren sinema oyuncusu Zelenskiy’in siyaset ile ilgisi son çektiği dizi filmde Ukrayna Devlet Başkanlığı rolünü oynamakla başladı. 2015’te “Halkın Hizmetkarı” isimli siyasi-komedi içerikli dizi filmde baş rol oynayan Zelenskiy, senaryodaki, lise öğretmeniyken yolsuzluklara karşı yaptığı bir konuşmasının internette yoğun izlenmesi neticesinde halk kahramanı olan ve kendisini kısa sürede devlet başkanlığı koltuğunda bulan bir karakteri canlandırmıştı.
- Filmin estirdiği rüzgarı arkasına alan Zelenskiy, 2018’de dizinin ismini kullanarak “Halkın Hizmetkarı" partisini kurdu.
- Seçim kampanyasında mevcut siyasetçilerin başarısızlığını öne çıkarmaya çalışan Zelenskiy, seçilmesi halinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile iki ülke arasındaki sorunların çözümü için müzakere etmekten yana olduğunu, Rus yönetiminden kazanımlar elde etmeye çalışacağını söylüyordu.
- O dönem Ukrayna’nın doğusunda Donbas bölgesinde, Rus askeri birliklerinin bulunduğunu iddia eden Zelenskiy, Kırım’ın Ukrayna’ya ait olduğunun altını çiziyordu.
- Zelenskiy, ülkenin doğusundaki savaşın sona ermesi için ABD ve İngiltere ile de müzakere etmek istediğini anlatıyordu.
- Rusya ile enformasyon savaşı için ABD ve Avrupa’da Rusça televizyon kanalı kurmayı planlayan Zelenskiy, ülke yönetimine profesyonel isimleri getirmek, oligarklar için de çok zor kurallar oluşturmak istiyordu.
- Zelenskiy, Uluslararası Para Fonu (IMF) ile ilişkileri sürdürmekten yana olduğunu ifade ediyordu.
Zelenskiy'nin vaatleri arasında, Ukrayna’nın Avrupa Birliği ve NATO’ya girmesi konusuna halkın karar vermesi için referandum düzenlemek de bulunuyordu.
SEÇİLDİKTEN SONRA RUSYA İLE İLK KRİZ
21 Nisan'da Zelenskiy yüzde 73 gibi etkileyici bir oy oranıyla Ukrayna cumhurbaşkanı seçildi. Birkaç gün içinde ise Putin, bugün Rusya'nın tanıdığı ve yaşanan çatışmaların göbeğinde olan doğu Ukrayna'nın ayrılıkçıların kontrolündeki bölgelerdeki Ukrayna vatandaşlarına Rus pasaportu verme kararını duyurdu. Cumhurbaşkanı seçilen Zelenskiy ilk dış politika sorunuyla karşı karşıya kalmıştı. Çünkü bölgedeki Rus destekli hibrit savaş beşinci yılına giriyordu ve yüz binlerce Ukraynalı çatışma yüzünden yerinden edilmişti.
Rusya İçişleri Bakanlığı, 2021 şubatta bölgeden 600 binden fazla kişiye Rus pasaportu verildiğini açıklamıştı.
İLHAKA DOĞRU İLK ADIM
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, mayıs 2021’de yaptığı açıklama da benzer durumun daha önce Kırım’da yaşandığını ve bu durumun “ilhaka doğru ilk adım” olduğunu ifade etmişti.
VE BUGÜN
Bugün Rusya'nın Ukrayna'ya saldırdığı süreç aslında 2013 yılına uzanıyor. (Kriz nasıl başladı) Adım adım tırmanan kriz 24 Şubat 2022'de Rusya'nın Ukrayna'da askeri operasyon başlattığını duyurmasıyla yeni bir boyut kazandı.
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, 24 Şubat gecesi yaptığı açıklamada, "Ülkemizin savunmasında yalnız bırakıldık. Kim bizimle savaşmaya hazır? Bunları görmüyorum. Kim Ukrayna'ya NATO'ya katılma garantisi vermeye hazır? Herkes korkuyor." dedi.
Zelenskiy, Facebook üzerinden yaptığı açıklamada, Ukrayna ordusunun ülkenin neredeyse tamamını korumayı başardığını söyledi, "Aldığımız bilgilere göre düşman beni bir numaralı hedef olarak belirledi. Ailem ise iki numaralı hedef. Devlet başkanını yok ederek Ukrayna'yı siyasi olarak yok etmek istiyorlar." dedi.
"Ukrayna'nın tarafsız statüsü hakkında konuşmak istiyorlar. Tüm ortaklarına söylüyorum, ülkemizin kaderi şimdi belirleniyor. Onlara soruyorum, 'bizimle misiniz?' Bunu bizimle birlikte cevaplıyorlar. Ama bizi NATO'ya almaya hazır değiller."
Avrupa'daki 27 liderin korktuklarının altını çizen Zelenskiy, "Hepsi korkuyor ve biz korkmuyoruz. Rusya ile tarafsızlık statüsünü konuşmaktan korkmuyoruz. Ancak bizim ne tür güvenlik garantilerimiz olacak? Bunu hangi ülkeler temin edecek?" dedi.
Zelenskiy, devam eden işgalin sonunun konuşulması gerektiğini vurgulayarak, "Ama şimdi ülkenin kaderi tamamen ordumuza ve güvenlik güçlerimize bağlı." ifadesini kullandı.
"BİZ BURADAYIZ"
Zelenskiy, Instagram hesabından paylaştığı videoda, Devlet Başkanlık Ofisi Başkanı Andriy Yermak ve Yardımcısı Mihayl Podolyak, Başbakan Denis Şmıgal, Halkın Hizmetkarı Partisi Başkanı David Arahamya ve devlet başkanı olarak kendisinin burada olduğunu belirterek, "Herkes burada, ordu burada, sivil halk burada, hepimiz buradayız, bağımsızlığımızı ve devletimizi koruyoruz ve koruyacağız." diye konuştu.