Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, “Orta Gelirliye Yönelik Konut Kampanyası”na dair detayları düzenledikleri ortak toplantısında açıkladı.
Bakan Nebati, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliğinde, son 20 yıldan bu yana vatandaşların uygun koşullarda konut sahibi olmasına hep önem verdiklerini ve bu anlayışla esaslı adımlar attıklarını ifade etti.
Yakın zamanda "İlk Evim İlk İş Yerim Projesi" ile Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut hamlesini başlattıklarını anımsatan Nebati, bugün de orta gelirli vatandaşların konuta erişimini kolaylaştırmak amacıyla tasarladıkları "Yeni Konut Finansman Modeliyle Yeni Evim Programı"nı sunduklarını belirtti.
Nebati, vatandaşların barınma ihtiyacını uygun koşullarda ve uygun maliyetlerle karşılamasını son derece önemsediklerini, bu doğrultuda kaynakları etkin bir şekilde kullandıklarını dile getirerek, "Orta gelir düzeyindeki vatandaşlarımız için piyasa koşullarına göre çok daha avantajlı faiz/kar payı ve vade yapısı, ilk 3 yıl Bakanlığımız katkısıyla ödeme kolaylığı ve kredi vadesi boyunca hanehalkının geliriyle uyumlu bir ödeme planı sunduğumuz Yeni Evim Programı'nı hazırladık." diye konuştu.
Başvuru şartları
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığıyla beraber çalışarak, konunun paydaşlarıyla toplantılar yaparak gelir düzeyi ve konut fiyatlarının genel seyri açısından ülkeyi 3 bölgede ele aldıklarını ifade eden Nebati, şunları kaydetti:
- "Programımız kapsamında İstanbul 1. Bölge, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Mersin ve Muğla 2. Bölge, diğer tüm illerimiz de 3. Bölge olarak belirlenmiştir.
- Programımız çerçevesinde bankalarımız ve katılım finans kurumlarımız tarafından sağlanacak finansman tutarları, 1. Bölge olan İstanbul'da en çok 5 milyon lira, 2. Bölge'deki illerimizde en çok 3 milyon lira, 3. Bölge'deki illerimiz için ise en çok 2 milyon liradır.
- Programımız kapsamında sağlanacak finansman sıfır konutlara yöneliktir.
- Programdan yararlanabilmek için hanehalkı toplam gelirini dikkate almaktayız. Programdan yararlanacak kişilerin halihazırda bir konutunun olmaması ve son 1 yıl içinde konut alacağı ilde konut satışı yapmamış olması gerekmektedir.
- Ayrıca, 1. (İstanbul) ve 2. bölgelerdeki (Ankara, İzmir, Antalya, Bursa, Mersin, Muğla) illerimizde konut almak isteyen vatandaşımızın, son 1 yılda bu illerde ikamet etmiş olması şartı aranacaktır.
- 3. Bölge'deki illerimizdeyse ikamet şartı aranmayacaktır. Alınan konutlar 5 yıl boyunca satılamayacaktır."
Faiz oranları yüzde 0,69'dan başlayacak
Bakan Nebati, Yeni Evim Programı kapsamında tüm bölgelerde asgari peşinat oranının yüzde 10 olarak belirlendiğine dikkati çekerek, azami 15 sene vade ile sağlanacak finansmanlarda faiz/kar payı oranlarının yüzde 0,69'dan başlayan oranlarla uygulanacağını bildirdi.
Vatandaşların ilk 3 yılda ödeyecekleri aylık taksit tutarının belirli bir kısmını, kredinin toplam vadesi bitmeden geri ödenmek şartıyla, Hazine ve Maliye Bakanlığı olarak üstleneceklerini belirten Nebati, şu ifadeleri kullandı:
- "Sağlayacağımız bu katkı ile ilk 3 sene için taksit tutarlarını önemli şekilde aşağıya çekecek ve böylece, vatandaşlarımız konutlarının tamamlanmasını beklerken yüklerini hafifletmiş olacağız.
- Programımız kapsamında vatandaşlarımız 3 farklı aşamadaki konutlar için kredi kullanabilecek. Birincisi, tamamlanmış konutlar, ikincisi, belirli bir oranda tamamlanmış ve bankaların kredi verme kriterlerine uygun konutlar, üçüncüsü ise yapımına başlanacak olan konutlar.
- İlk iki durumda, konuta ve başvuru sahibine dair şartların ilgili banka tarafından kredilendirme için uygun olarak değerlendirilmesi halinde, program kapsamında finansman imkanı ve Bakanlığımız katkısı sağlanacak.
- Yeni başlayacak projeleri kapsayan üçüncü durumda ise konutun bir parçası olduğu konut projesinin bankalarımız tarafından kredilendirme için uygun olarak değerlendirmesi ana kıstas olacaktır. Bu durumda projenin bu program kapsamına alınması için bankanın müteahhitle proje bazında Garantörlük Anlaşması imzalaması gerekecektir. Bu sayede, inşaatın temeli atılmadan konut kredisi kullanma imkanı oluşacaktır. Bu kapsamda, bankalarla garantörlük anlaşmalarını yapan ve programa dahil olarak konut üretme taahhüdü veren müteahhitlerimiz için Hazine Destekli KGF kefaletiyle başlangıçta 25 milyar liralık finansmana erişim imkanı da sunacağız."
"Haksız fiyat artışı gerçekleştirdiği tespit edilen kişiler için gereği yapılacak"
Bakan Nebati, program kapsamında diğer önemli bir hedeflerinin de konut arzının dengeli ve sürdürülebilir bir şekilde artırılması olduğunu ifade ederek, böylece, konut fiyatlarında ortaya çıkan dönemsel hızlı yükselişleri de orta vadede en az seviyeye indirmeyi amaçladıklarını belirtti.
"Yeni Evim Programı" ile konut ediniminde önemli bir adımı attıklarını vurgulayan Nebati, şu değerlendirmede bulundu:
"Şunun da altını çok net çizmek isterim ki konut fiyatlarını Bakanlık olarak uzun zamandan bu yana yakinen izlemeye ve değerlendirmeye devam ediyoruz. Bakanlığımız tarafından gayrimenkul sektörüne yönelik mali, finansal, tapu ve emlak ilan site verileri kullanılarak analiz ve değerlendirme çalışmaları detaylı şekilde yürütülmektedir. Ayrıca, enflasyonla mücadele kapsamında, haksız fiyat artışı gerçekleştirenler özelinde de tespitler yapılmakta ve ilgili birimlerle paylaşım sağlanmaktadır. Gayrimenkul sektörüne yönelik fiyat artışları takip edilerek arz-talep dengesini olumsuz etkileyen kişiler ve bu kişilere aracılık edenler özelinde değerlendirmelere itinalı bir şekilde devam edilecektir. Haksız fiyat artışı gerçekleştirdiği tespit edilen kişiler, gereği yapılmak üzere ilgili birimlerle paylaşılacaktır. Vatandaşlarımızın refahını artırmak için, enflasyonla amansız bir mücadele verdiğimiz şu dönemde, çok net vurgulamak isterim ki piyasa gerçekleri dışındaki fiyatlamalara müsamaha göstermeyeceğiz. Mayıs ayında açıkladığımız konut finansmanı sonrasında yaşadıklarımızı tekrar yaşamamak için toplumun büyük bir kısmını ilgilendiren böylesine büyük bir adımda tüm verilerimizi hazır bir şekilde elimizin altında tutuyoruz. Kesinlikle musamaha göstermeyeceğimiz konusunun altını da tekraren çizmek istiyorum."
Vatandaşın başvuru süreci nasıl olacak?
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum da toplantıda yaptığı konuşmada, "5 milyon 135 bin gibi rekor bir başvuru sayısıyla bu projemize başladık ve inşallah mart ayına kadar tüm kuralarımızı bitirmiş olacağız ve en geç 2 yıl içerisinde de ilk 250 bin konutun inşasını tamamlayıp her afette, her depremde, her selde, her yangında milletimize söz verdiğimiz gibi yeni yuvalarını, yine söz verdiğimiz tarihte bitirmenin gayreti içerisinde olacağız. İnşallah bu proje biter bitmez, süreçleri tamamlanır tamamlanmaz ikinci etapları da Sayın Bakanımızın da ifade ettiği gibi yine ortak bir çalışmayla milletimizin istifadesine sunmaya devam edeceğiz." dedi.
Bugün yine büyük bir kampanyaya hep birlikte imza attıklarını belirten Kurum, "Evi olmayan kardeşlerimize pozitif ayrımcılık yaparak, yeni konut finansman modeliyle 'Yeni Evim' diyoruz ve bu kampanyamızla birlikte ilk etapta 100 bin ailemizi inşallah çok kısa bir zaman içerisinde ev sahibi yapmayı hedefliyoruz." dedi.
Kampanyaya başvurusu sürecine ilişkin açıklamalarda bulunan Kurum, "Öncelikle yüklenici firmalarımız, yani bu proje kapsamına girmek isteyen, bu finans modelinden faydalanmak isteyen firmalarımız, belirlediğimiz kriterlere uygun yapılan konut projeleriyle kampanyamıza dahil olacaklar. Konut almak isteyen vatandaşlarımız kendi ödeme koşullarına uygun daireleri seçecekler ve bankalarımızın şubelerine başvuru yapacaklar. Bankalarımız da uygunluk durumunda krediyi vatandaşımıza tahsis edecek ve satın alma süreci de böylelikle başlayacak." diye konuştu.
"Türkiye'nin her yerindeki bitmiş projelerden faydalanabilecekler"
Vatandaşların, Türkiye'nin her yerindeki bitmiş projelerden faydalanabileceklerini bildiren Kurum, "Yine aynı şekilde belli bir oranda tamamlanmış, inşaat seviyesi belli bir seviyeye gelmiş projelerden de devam eden konutlardan da faydalanabilecekler. Yani bir taraftan mevcut stokların satışı, diğer taraftan da arzının artırılmasına yönelik çok önemli bir adımı da yine Hazine ve Maliye Bakanlığımızla birlikte atmış oluyoruz." ifadesini kullandı.
İnşaat sektörünün lokomotif sektör olduğuna ve bu çerçevede yeni arzları da artırmak durumunda olduklarına işaret eden Kurum, "Bu çerçevede de bankalarla garantörlük sözleşmesi imzalamış yeni başlayan projelerden istifade edebilecekler." bilgisini paylaştı.
Kurum, bankalarla imzalanacak "garantörlük sözleşmesini" şöyle anlattı:
"Banka ve müteahhitlerimizin anlaşması sonucu proje imzalanacak ve sözleşme sonrasında müteahhitlerin ilerlemesine göre yani inşaat ilerlemesine göre de yapılan hak edişler, ödemeler bankalar tarafından yüklenici firmalara sağlanacak ve bu sayede de projenin bir taraftan kontrolünü bir taraftan garantörlüğünü ve tamamlama sürecini de takip etmiş olacağız ve vatandaşımız da bu projelerden alması durumunda da işin biteceğini, aslında bir taraftan da garantisini teminat altına almış olacak."
Projenin detaylarına 16 Ocak'tan itibaren ulaşılabilecek
Kurum, "Kampanyamız inşallah 16 Ocak itibarıyla başlayacak. Bir web sitesinde kampanyamıza dair tüm detayları vatandaşımıza detaylı bir şekilde vereceğiz ve yeni evim kampanyamıza dair tüm gelişmeleri de vatandaşlarımız buradan takip edebilecekler." sözlerini sarf etti.
"Biz istiyoruz ki bir taraftan vatandaşımız konut edinsin bir taraftan da konut arzı artsın" diyen Kurum, bu sürecin tamamen şeffaf bir anlayışla denetlenebilir olması için de bir komisyon kuracaklarını bildirdi.
Komisyon içerisinde Hazine ve Maliye Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, banka temsilcileri, SPK, BDDK ve değerleme kuruluşlarından temsilcilerin yer alacağı bilgisini veren Kurum, "Bu komisyon aslında yaptığı teknik ve finansal denetimlerle firmaların belirlediği fiyatların takibi ve belirlenmesi konularında çalışacaklar. Yani bu fiyatlar bu kampanya dahilinde önce de böyle miydi, değil miydi? Bir fiil bu komisyon takip edecek ve burada temel kriter de ekspertiz raporları olacak." açıklamasında bulundu.
Kurum, denetim görevi yapacak bu komisyon sayesinde hem projeyi garanti altına almış olacaklarını hem de firmalara gerekli finansman desteğini sağlamış olacaklarını aktararak, "Bir yandan konut arzını artıracak diğer yandan da kampanya sürecinde fiyatlarının sabit kalmasını sağlayarak orta gelirli vatandaşlarımızı koruyacağız ve güven içerisinde inşallah ev sahibi yapacağız." ifadesini kullandı.
"İkinci el konutlar kampanyaya dahil edilmeyecek"
Her zaman olduğu gibi bu kampanyada da "hızlı inşa, uygun ödeme imkanı ve kolay ulaşılabilir konut" dediklerini belirten Kurum, şunları kaydetti:
"0,69 dan başlayan kredi faiz oranları, vade farklarıyla gerçekten belki de geçmiş yıllara baktığımızda da çok önemli bir kampanyayı inşallah başlatmış oluyoruz. Konut kredilerinde 10 yıllık vade uygulaması 5 yıl artırılıyor ve Sayın Bakanımızın da dediği gibi yurt dışındaki gördüğümüz, alıştığımız Mortgage sistemine uygun bir sistemi de inşallah Türkiye'mize kazandırmış oluyoruz. Burada yine önemli bir ayrıntı, taksitler hane halkı gelirinin yüzde 40'ını geçmeyecek."
Bu konuda bakanlıkların hassas bir çalışma yaptıklarını, ilk 3 yıldaki ödemeyi de bu çerçevede belirlediklerini söyleyen Kurum, "Hatta yüzde 40'lar değil, yüzde 25-30 seviyelerinde olduğunu da söyleyebiliriz. Yeni konut üretimine katkı sunmak, yeni projeleri hızlıca başlatmak çok çok önemli. Bu anlamda tüm evlerimiz birinci el konutlar olacak, ikinci el konutlar kampanyaya dahil edilmeyecek." dedi.
"Ulaşılabilir konut arzını artıracağız"
Konutlarda sosyal donatı zenginliğinin de olacağını vurgulayan Kurum, tüm konutların deprem yönetmeliğine uygun olarak inşa edileceğini, güçlü, sağlam ve sağlıklı olacağını anlattı.
Projelerin iklim değişikliğine uyumu konusunda, sıfır atık ve enerji verimliliğine uygun uygulamaların da yer alacağını belirten Kurum, şu bilgileri verdi:
"İnşallah 81 ilimizin tamamında hayat bulacak bu kampanyamızla ülkemizin her yerinde özel sektörün konut piyasasına dönüşünü hızlandırmış ve yapı sektörümüzün konutlarını süratle vatandaşlarımıza sunarak, yeni projelere başlamasının da yolunu açmış olacağız. Bu projelerle birlikte hem ulaşılabilir konut arzını artıracağız hem de kira fiyatlarını sosyal konut kampanyasıyla birlikte durdurmuş, aşağı eğimi göstermiştik hem konut fiyatında hem de konut kira fiyatındaki eğilimi, buradaki kararlı duruşumuzu göstermeye devam etmiş olacağız."
"Bu kampanya sayesinde milyarlarca liralık bir hacim ortaya çıkacak"
Kurum, kampanyanın ekonomik kazanımı olduğuna da işaret ederek, "Bu kampanya sayesinde milyarlarca liralık bir hacim ortaya çıkacak ve ekonomimize de yaklaşık 600 milyar liralık bir katma değer oluşturacak. Bu katma değerle birlikte inşaat sektörü ve inşaat sektörünü tetikleyen 250 sektör de bu ekonomik hacimden istifade edecek." dedi.
"Ailede konut olmaması şart"
Kurum, konuşmaların ardından gazetecilerin kampanyaya ilişkin sorularını da yanıtladı.
Konut fiyatlarına ilişkin bir soru üzerine Bakan Kurum, "Konut fiyatlarını takip edeceğiz. Komisyonun görevi de aslında projeye dahil olan firmalar girdiği zaman, bizim belirlediğimiz kriterler çerçevesinde girecek ve kampanya sürecinde de konut fiyatlarını sabit tutacaklar. Bunu da bu komisyonumuz denetleyecek. Uymamaları halinde yapacağımız sözleşme ile birlikte onlara sağladığımız gerek garantörlük gerekse bu konut kredisinden faydalanma imkanına erişemeyecekler. Dolayısıyla aslında bir anlaşma ve sözleşme çerçevesinde bu süreç yürütülmüş olacak." diye konuştu.
Kurum, konut başvuru şartlarına ilişkin bir soru üzerine de, "Tabii ailede konut olmaması şart. Yani daha önceki yaptığımız kampanyada da ailesinde konutu olmaması gerekiyor. Yani ebeveynlerin anne ve babanın konutu olmaması gerekiyor ve bu çerçevede 18 yaşını doldurmuş genç bireylerimiz, çalışan bireylerimiz de bu projelere zaten başvurabiliyorlar, aile dışında değerlendirdiğimiz için." yanıtını verdi.
Konutta bir tavan fiyat olup olmayacağına ilişkin ise Kurum, "Konutta tabii ki bir tavan fiyat olacak. Burada aslolan orta gelirli vatandaşlarımızın konuta erişimini sağlamak, bununla ilgili de çalışmaları yaptık, inşallah önümüzdeki süreçte tavan fiyatları da iller bazında zaten inşallah sitemizde detaylı bir şekilde duyurmuş olacağız." dedi.
Kurum, "Arsa ve diyelim ki veraset üzerinden hissesi düşen vatandaşlarımız varsa bu hisse 50'den fazla değilse bu projelere başvurabiliyorlar. 50 ve altındaki hisseleri dikkate almıyoruz." bilgisini de verdi.
Mortgage sistemi
Kampanya kapsamında ilk etapta 100 bin konut hedeflerini anımsatan Kurum, "Bunun bir model olmasını da Hazine ve Maliye Bakanlığımızla çalışıyoruz. Yani aslında devamlı, sürekli bu modelin uygulanması adına da bir Mortgage sistemi ki bizim yapımıza uygun bir sistemi hayata geçirmek üzerine, aslında bir de bir pilot uygulama belki diyebiliriz. Devamında da bu proje inşallah devam edecektir." değerlendirmesinde bulundu.
İl bazında konut finansmanlarına ilişkin soruyu ise Bakan Kurum, şöyle yanıtladı:
"100 bin konutluk finansman paketinde yüzde 25'inin İstanbul, yüzde 75'inin de diğer Anadolu illerinde olması üzerine bir çalışmamız var. Yani burada dengeli bir dağıtım olması. 81 ilde 81 ildeki vatandaşlarımızın bu ölçüde faydalanmasını istiyoruz. Bunu da bankalarımızla birlikte, ortak çalışmayla illerimizin nüfusları ve oradaki konut fiyat arzı ve talebi, konut fiyat artışlarına göre belirlemiş olacağız. Bunu dengeli bir şekilde 81 ilimize dağıtmayı hedefliyoruz."