Merkez Bankası'nın enflasyon raporunda 'kur geçişkenliği' vurgusu

Merkez Bankası Aralık ayı fiyat gelişmeleri raporunu duyurdu ve enflasyonla ilgili değerlendirmelerini paylaştı. Enflasyondaki yükselişe en belirgin katkının temel mal ve gıda alt grubundan geldiğine yer verilen raporda, "Kur geçişkenliğinin yüksek olduğu temel mal grubunda fiyatlar özellikle dayanıklı tüketim malları öncülüğünde yüksek bir oranda artmıştır" denildi.  (Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz)

Merkez Bankası dün açıklanan 2021 yıllık enflasyonu "Aylık Fiyat Gelişmeleri" raporunda değerlendirdi. Raporun özetinde şu ifadeler yer aldı:

Tüketici fiyatları Aralık ayında yüzde 13,58 oranında artmış, yıllık enflasyon 14,77 puan yükselişle 2021 yılını yüzde 36,08 seviyesinde tamamlamıştır. Yıllık enflasyon tüm ana gruplarda yükselmiş, enflasyondaki yükselişe en belirgin katkı temel mal ve gıda alt grubundan gelmiştir. Bu dönemde birçok kalem üzerinde döviz kuru gelişmelerinin yansımaları hissedilirken, kur geçişkenliğinin yüksek olduğu temel mal grubunda fiyatlar özellikle dayanıklı tüketim malları öncülüğünde yüksek bir oranda artmıştır.

OTOMOBİL FİYATLARI

Dayanıklı tüketim malları arasında da otomobil fiyatlarındaki artış dikkat çekmiştir. Gıda grubunda yıllık enflasyon taze meyve ve sebze kalemlerinde görece daha ılımlı seyrederken, girdi maliyetlerinin etkisiyle taze meyve ve sebze dışı kalemlerde kayda değer bir oranda yükselmiştir. Uluslararası enerji fiyatlarında bu dönemde gerileme izlenirken, döviz kuru gelişmelerinin yansımalarıyla başta akaryakıt, tüp gaz ve kömür olmak üzere yurt içi
enerji fiyatlarındaki artışlar devam etmiştir.

HİZMET SEKTÖRÜ

Hizmet grubunda da yükselişler genele yayılırken, bilhassa lokanta-otel grubu fiyatlarındaki hızlanma gıda enflasyonundaki görünümün de etkisiyle belirgin olmuştur. Türk lirasındaki değer kaybı, emtia fiyatlarındaki yüksek seyir ile tedarik zincirlerinde devam eden aksamalar neticesinde üretici fiyatları kaynaklı baskılar oldukça güçlü seyretmiştir. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonları ve ana eğilimleri belirgin bir yükseliş göstermiştir.

Raporda "Temel mal yıllık enflasyonu Aralık ayında 22,19 puanlık kayda değer bir artışla yüzde 40,55 seviyesine gelmiştir (Grafik 5). Bu dönemde yıllık enflasyon Türk lirasındaki gelişmelere bağlı olarak tüm alt gruplarda belirgin yükseliş göstermiş ve genele yayılan fiyat artışları kaydedilmiştir (Grafik 7). Dayanıklı mal fiyatları bu dönemde aylık bazda yüzde 30,33 oranında artmış, bu yükselişi otomobil fiyatları (yüzde 42,38) sürüklerken, beyaz eşya (yüzde 22,61), diğer elektrikli ve elektriksiz aletler (yüzde 19,88) ve mobilya (yüzde 17,41) fiyatlarında da yüksek artışlar görülmüştür. Bu gelişmelerle, dayanıklı mal grubu yıllık enflasyonu yüzde 48,93’e ulaşmıştır." denildi.

Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatları Aralık ayında yüzde 19,08 oranında artmış, yıllık enflasyon 25,27 puan yükselişle yüzde 79,89 olmuştur Alt gruplar geneline yayılan yüksek fiyat artışlarında Türk lirasındaki değer kaybı, emtia fiyatlarındaki yüksek seyir ve arz kısıtları belirleyici olmaya devam etmiştir. Bu dönemde petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının eğilimi önemli ölçüde yükselmiştir.



Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, yıllık enflasyon enerji ve ara mallarda daha belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda yükselmiştir (Tablo 3, Grafik 13 ve Grafik 14). Aralık ayında alt kalemler geneline yayılan yüksek fiyat artışları görülmüştür. En belirgin aylık artış yüzde 21,21 ile ara mallar grubunda gerçekleşmiş, bu gelişmede ana demir-çelik ve ferro alaşımlar ile tekstil, plastik ve kağıt ürünleri öne çıkarken, diğer alt gruplarda da belirgin fiyat artışları izlenmiştir. Enerji grubu aylık yüzde 20,38 artış ile öne çıkan bir diğer grup olmuş, bu gelişmede elektrik-gaz imalatı ve dağıtımı ile petrol ürünleri belirleyici olmuştur. Dayanıksız mal grubunda et ve süt ürünleri, bitkisel ve hayvansal yağlar gibi gıda imalatı kalemleri ile tekstil ürünleri öne çıkmıştır. Sermaye malları aylık fiyat artışında metal yapı ürünleri, motorlu kara taşıtlarının parça ve aksesuarları ile makineler belirleyici olurken, dayanıklı tüketim grubunda mobilya, ev aletleri ve mücevherat fiyatlarında önemli artışlar görülmüştür. Bu gelişmelerle, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı baskılar güçlenerek devam etmiştir.