Depremin ardından hasar gören konutların yıkımlarının hızla devam ettiğine işaret eden Özhaseki, "Şu anda ihalesi yapılmış konut sayısı 180 bin civarında. Bunların birçoğu başladı. Kimisinin kaba inşaatları bitti ve ekim, kasım, aralık ayları gibi onların yavaş yavaş teslimatlarına geçeceğiz." dedi.
Bölgede yaptıkları görüşmelerde, vatandaşların şehirlerini ve hatıralarını terk etmek istemediklerini dile getirdiğini aktaran Özhaseki, "Bizler birtakım prensipler ışığında buralarda yeniden yapılaşmayı, sağlam zeminlerde başlatmak zorundayız. Eğer biz yerinde dönüşümü sağlayabilirsek, şehirlerimizde hayat yeniden canlanacak, iç dinamikler harekete geçecek, o güzelim şehirlerimiz yeniden ayağa kalkarak, geçmişte olduğu gibi şaşaalı günlerine yeniden dönecek." ifadelerini kullandı.
Konutlar için 500 bin lira, iş yerleri için 250 bin lira hibe verilecek
Özhaseki, konutların yapımında "fay kırıklarının ve hatlarının bulunduğu yerler, zeminde sıvılaşma olan yerler, dere yataklarında asla yapılaşma olmaması ve mimarlık mühendislik hizmetlerinde sıfır tolerans uygulanmasına" ilişkin 4 kırmızı çizgilerinin bulunduğunu söyledi.
Yerinde dönüşümle ilgili inşaat maliyetlerini de hesaplayarak kredi ve hibe bölümleri geliştirdiklerini belirten Özhaseki, projeye ilişkin şu bilgileri paylaştı:
"Özellikle vatandaşlarımız bir araya gelerek gerek tek katlı gerekse birden fazla katlı konutlar yapmak istediklerinde ki yarıdan bir fazlasının bir araya gelmesiyle buna izin vereceğiz. Ortak bir hesap açıp, bu hesapta konutlar için hibe olarak 500 bin lira, dükkanlar için 250 bin lira nakdi yardımda bulunacağız. Yine afetzede vatandaşlarımızın konutlarının büyüklüğüne göre 500 bin lira ile 800 bin lira arasında kredi verilecek.
Dükkanlar için de 250 bin lira ile 500 bin lira arasında kredi vermeye devam edeceğiz. Yani brüt 100 metrekarelik bir ev için 500 bin lira hibe, 500 bin lira kredi vereceğiz. Eğer 150 metrekareye kadar olan bir büyüklükte konut sahibi, evlerini yapmak isterse yerinde dönüşüm için 500 bin lira hibe, 700 bin lira kredi vereceğiz. Eğer 150 metreden büyükse evi 500 bin lira yine hibe verilecek, 800 bin lira da kredi vereceğiz. Dükkan ve iş yerleri için hibenin dışında, dükkanın büyüklüğüne göre 250 bin lira ile 500 bin lira arasında kredi kullanılabilecek. Bir taraftan hibe vereceğiz, bir taraftan kredi vereceğiz ki bir an önce oradaki konutlar yapılsın."
Krediler 2 yıl ödemesiz, toplamda 10 yıl vadeli ve faizsiz olacak
Kredilerin özelliklerine ilişkin de bilgi veren Özhaseki, "Krediler 2 yıl ödemesiz, 10 yıl vadeli ve faizsiz olacak." dedi.
Bu paraları "hak ediş" karşılığı vereceklerini anlatan Özhaseki, "İş başlayacak, devam edecek. Biz arkasından hibe ve kredi olarak düşündüğümüz rakamları vermeye devam edeceğiz. Bazen Anadolu'da kendi evini tüzel kişilik, limited, anonim şirket üzerine yaptırıp bir taraftan hem evi hem de dükkanı yıkılmış olan insanlar oluyor. AFAD tarafında tabii ki bunlarla ilgili hak sahipliği ayrı ama biz kentsel dönüşüm bölümümüzden bunları da karşılayacağız. O konutları yıkılan şirket sahiplerini de hak sahibi etmeye devam edeceğiz. Onları da mağdur etmeyeceğiz." ifadelerini kullandı.
Özhaseki, şunları kaydetti:
"Gerek il merkezlerinde yani Hatay'da, Adıyaman'da, Kahramanmaraş'ta, Malatya'da gerekse depremin en çok hasar verdiği İskenderun, Kırıkhan, Defne, Samandağ, Pazarcık, Gölbaşı, Onikişubat gibi ilçelerimizde, tam 22 yerde imar ofisleri kuruyoruz. Yapım ve Dönüşüm Ofisi olarak adlandırdığımız bu ofislerde görevli arkadaşlarımız bulunduğu gibi aynı zamanda o ilde eğer büyükşehir varsa büyükşehrin imar dairesi başkanlığı, ilçe belediyeleri görev alacak. Yani 'biz yaptık oldu yetki bizde, bundan sonra kimse karışamaz' gibi bir mantıkla değil. Oradaki arkadaşlarımızla birlikte hareket etmeye devam edeceğiz."
Özhaseki, müracaatların yoğun olduğu yerlerde yeni ofislerin açılabileceğini de sözlerine ekledi.
"Tip projeler hazırlayacağız"
Özhaseki, aynı binadaki hak sahiplerinin anlaşmalarına ilişkin olarak da şöyle konuştu:
"Bir apartmanda oturan vatandaş içinde kaç kişiyse bir araya geldiklerinde yarıyı geçen oranda anlaştıklarında ve bir müteahhide bu işi vermek istediklerinde, tip sözleşmelerini hazırlayacağız. Yani vatandaş hukuki olarak, belki ileride kendi aleyhine doğabilecek birtakım durumları düşünemezse diye tip projeler hazırlayacağız. Böylece vatandaşlar, yereldeki müteahhitlerle çok rahat anlaşabilecekler. Peki iş devam ederken müteahhit sıkıntıya girip ayrılırsa ne olacak? Devreye biz TOKİ olarak gireceğiz, evlerini biz tamamlayacağız. Her türlü güvence içerisinde vatandaş orada anlaşmalarını yapabilecek."
Bakan Özhaseki, projenin özellikle maliyet açısından fayda sağlayacağına, şehirlerin ekonomik hayatının canlandırılacağına, yeni istihdam alanlarının oluşturulacağına, şehirlere dönüşlerin olacağına, yöresel sivil mimari tasarım çeşitliliğinin artacağına dikkati çekti.
Yerel mühendis, mimar ve müteahhitlerin de bu süreçte devreye gireceğini vurgulayan Özhaseki, "Bakanlık olarak, bütün imar inşaat faaliyetlerinde ruhsat aşamasından bitim aşamasına kadar, meskene kadar vatandaş içine oturuncaya kadar her türlü safhada, elindeki imkanları net olarak sıfır tolerans prensibiyle kullanıp sonuna kadar denetlemeye ve işin başında durmaya devam edeceğiz." şeklinde konuştu.
Konutların yerinde dönüşümü için herkesin desteğine ihtiyaçları olduğunun altını çizen Özhaseki, ofislere gelip, görüşmeleri konusunda vatandaşlara çağrıda bulundu.
Her türlü harçtan muaf olunacak
Gazetecilerin sorularını da yanıtlayan Bakan Özhaseki, kredinin nasıl kullandırılacağına ilişkin soru üzerine, "Vatandaş burada her türlü harçtan muaf olacak. Eğer bir binada birkaç kişi varsa, mesela 5 katlı bir binada 10 kişi oturuyorsa, evleri yıkılmışsa onlar kendi aralarında anlaştıklarında bir müteahhitlik grubuna muvafakat verecek. Muvafakat verilen kişiyi muhatap alıp, daha sonrasında inşaat yapıldıkça kredi ve hibe miktarını ödemeye devam edeceğiz." diye konuştu.
Özhaseki, ödemelerin bölümler halinde, iş yapıldıkça verileceğini belirterek, şunları söyledi:
"Ortak hesaba vereceğiz parayı. Ola ki bina içerisinde bir kişi itiraz etti ve katılmadı, iki kişi 'ben istemiyorum' dedi. Diğer insanları bekletmeye de hakkı yok onun. Yani bir binada 20-25 kişi varken bir kişinin itiraz etmesiyle onu durduramayız. O zaman o kişinin de muvafakatı var gibi kabul edip ortak hesabı onun adına da yatıracağız. İnşaat bitene kadar biz bu miktarı kullandıracağız. Sonrasında ise kredi miktarını senetlere bölüp kendilerinden alacağız. 2 sene ödemesiz, 10 yıl vadeli olacak ve faiz de olmayacak. Bunu biz Maliye Bakanımızla, İçişleri Bakanımızla, Cumhurbaşkanı Yardımcımız Cevdet Bey'in başkanlığında yapılan toplantılarda netleştirdik. Bunun teknik çalışmaları devam ediyor, nasıl ödeneceği, nereden hususu biraz da devletin işi. Vatandaş rahat olsun, devlet bu tür hibeler ve kredilerle kendi evini yapıp oturabilmelerini istiyor."
Bir taraftan rezerv alanlardaki inşaatların devam ettiğinin de altını çizen Özhaseki, "Bulabildiğimiz her yerde bunu devam ettireceğiz zaten. Ama ilk etapta o rezerv alanda yaptığımız konutları bir taraftan yapı yasağı getirdiğimiz yerlerdeki vatandaşlara vermek daha doğru olacak." diye konuştu.
Rezerv alanlarla ilgili daha önceki uygulamada yapılan işin yarısının hibe edilmesi, yarısının da kredi şeklinde dönüşümü olduğunu anımsatan Özhaseki, "Burada da hemen hemen aynı prensibi belirliyoruz. 100 metrekarelik evin bugünkü piyasa şartlarında yapılabileceği fiyatı çıkardık. Onun yarısını kredi olarak yarısını da hibe olarak vermeye devam ediyoruz." açıklamasında bulundu.
Yeni yasal düzenlemeler gündemde
Bölgede nitelikli eleman sorunu yaşandığına ilişkin soru üzerine de Özhaseki, 75 ilden o illere iş konusunda büyük rağbet olduğunu söyledi.
Özhaseki, önümüzdeki günlerde dönüşümle ilgili yeni yasal düzenlemelerin yapılacağını belirterek, "Belki de daha sert, güvenlikçi tedbirler ortaya çıkacak. İnşallah önümüzdeki günlerde herhangi bir sıkıntı olmasın, canlarımız yanmasın diye de alacağımız tedbirleri açıklamaya devam edeceğiz." dedi.
Bölgede yıkılan okulların durumlarına ilişkin soruya karşılık bu konuda ilgili Bakanlıklarla çalışmalar yapıldığını anımsatan Özhaseki, "Gerek rezerv alanlar gerekse yerinde dönüşüm yaptığımız yerlerle ilgili de projeler geliştiriyoruz. Milli Eğitim Bakanımızla da anlaştık. Önümüzdeki günlerde de belki başka bir kampanyayı da başlatacağız. Başka bir modeli de orada deneyeceğiz ve birlikte açıklayacağız." diye konuştu
15 Temmuz'da müracaatları almaya başlayacağız
Bakan Özhaseki, yapım ve dönüşüm ofislerine başvuruların ne zaman olacağına ilişkin soru üzerine, şunları kaydetti:
"Arkadaşlarımızla karar verdik. Yerlerini tespit ettiler. Şimdi içerideki büro malzemeleri vesaire diziliyor. Büyük ihtimalle 15 Temmuz olarak öngörüyoruz. 15 Temmuz'da hepsinde birden müracaatları almaya başlayacağız veya bilgi almak için müracaat eden vatandaşlarımızı da bilgilendireceğiz."
Yerinde Dönüşüm Projesi kredi ve hibe detayları
Afetzedelerden kendi yapısını yerinde yapmak isteyenlere konutları için 500 bin lira, işyerleri için de 250 bin lira hibe verilecek. Vatandaşlar konut büyüklüklerine göre 500 bin lira ile 800 bin lira arasında, işyeri büyüklüklerine göre de 250 bin lira ile 500 bin lira arasında kredi kullanabilecek
Konut kredileri, brüt inşaat alanı 100 metrekareye kadar olan konutlar için 500 bin lira, brüt inşaat alanı 101-150 metrekare olan konutlar için 700 bin lira, brüt inşaat alanı 151 metrekare büyük olan konutlar kredi tutarı 800 bin lira olacak.
İşyeri kredi tutarları ise, brüt inşaat alanı 50 metrekare olan işyerleri için 250 bin lira, 51–100 metrekare arasında olan işyerleri için 400 bin lira, 101 metrekareden büyük olan işyerleri için kredi tutarı 500 bin lira olarak belirlendi.
Hibe ve krediler de inşaatın ilerleme seviyesi tespit edilerek hak edişlere göre verilecek. Mülkiyeti tüzel kişilere ait olanlar da hibe ve kredi desteğinden faydalanabilecek.
Hibe ve kredi imkanından faydalanmak isteyen hak sahipleri, Hatay'da Antakya, Defne, İskenderun/Belen, Kırıkhan, Samandağ ve Hassa'da, Kahramanmaraş'ta Dulkadiroğlu, Onikişubat, Elbistan, Pazarcık, Türkoğlu ve Afşin'de, Malatya, Yeşilyurt, Battalgazi Doğanşehir'de, Adıyaman'da Merkez, Gölbaşı, Besni ve Kahta'da, Gaziantep'te İslahiye ve Nurdağı'nda açılacak 22 Yapım ve Dönüşüm ofisine müracaat edebilecek.
Ayrıca birden fazla dairesi olup da evli çocukları bu dairelerde oturanlar da hak sahibi sayılacak ve projeden faydalanabilecek.
Bütün binaya sahip olan vatandaşlar da bir dairesi için hibe alabilecek, diğer daireler için de 3 daireye kadar kredi alabilecek.