Ekonomist Dergisi'nin gelenekselleşen ve en çok ilgi gören çalışması 'En Zengin 100 Araştırması'nın 19'uncusu yine Türkiye'nin en büyük servete sahip kişi ve ailelerini listeledi.
13-26 Kasım 2022 tarihli sayıdan
Dünyadaki zenginler sıralamasında en tepe isimlerde bu yıl teknoloji şirketlerindeki erimeler ve ekonomilerde resesyon endişeleri nedeniyle önemli değişiklikler olurken, Türkiye'nin ilk 12 basamağında yer alan servet sahipleri ise yerlerini korudu.
TL'nin döviz karşısında yaşadığı kayıplara rağmen, Türk iş dünyasının iş hacminin yurtdışı ile dengeli olması, gayrimenkul fiyatlarında dövizdeki artışın üzerinde değişimler, borsanın son bir yılda gösterdiği performans gibi faktörler dikkate alındığında varlık sahiplerinin servetlerinde önemli kayıplar olmadığı gözlendi.
İç pazar ağırlıklı iş yapan isimler ise listede bir miktar gerilemiş bulunuyor. Ekonomist Dergisi'nin merakla beklenen 'En Zengin 100 Araştırması'nın 19'uncusu tamamlandı.
Uzun bir hazırlık süreci ve sıkı bir takiple Türkiye'nin en fazla servete sahip isimleri belirlendi. Pandeminin ardından yaşanan küresel resesyon riski, Rusya- Ukrayna savaşı, enflasyonist baskılar, TC Merkez Bankası'nın faiz politikaları, döviz kurundaki gelişmeler ve seçim süreciyle artan belirsizlik sermayedarların servetlerini negatif etkileyen ana unsurlar oldu.
Ancak bu süreçte, dövizdeki artışın çok üzerinde yaşanan gayrimenkul değerleme artışları, hisse senedi piyasasının son bir yıldaki yüksek performansı, şirketlerin iş hacimlerinde yurtdışı işlerinin ağırlığının yüksekliği, döviz cinsi Hazine garantili kamu ihaleleri, zenginleri pozitif etkiledi.
SERVETLER KORUNDU
Çalışmanın ana eksenini oluşturan bu gelişmeler karşısında aldıkları kararlarla servetlerini büyütmeyi başaran aileler listedeki mevcudiyetlerini korudu. TL'de yaşanan değer kaybı devam ederken yüksek enflasyon, faiz politikası ve parite sorunlarına karşı işlerini ağırlıklı olarak yurtdışına taşıyan veya cirosunun önemli kısmını ihracattan elde eden aileler daha şanslı konumda.
Mehmet Cengiz, Cemal Kalyoncu, Nihat Özdemir, Taşkent Ailesi, Tosyalı ve Erman Ilıcak gibi isimler ise yakaladıkları fırsatları avantaja dönüştürerek listenin en hızlı çıkış yapan sermayedarları oluyorlar. Elbette belirsizliğin getirdiği zorlu koşullar listedeki sıralamayı da değiştirdi.
Özellikle turizm ve inşaat tarafındaki yatırımlara ağırlık veren Vedat Aşçı, Nafi Güral ve Kiler ailesi listeye yeni giriş yapan isimler oldu.
Bunun yanında dijital dünyanın getirdiği fırsatları iyi değerlendiren ve yurtdışında önemli hamleler yapan Getir'in kurucusu Nazım Salur, Trendyol'un kurucuları Demet Mutlu ve Enver Üçok bu yıl yine listede yer almayı başardılar.
KUR ARTIŞI YURTDIŞINI CAZİP KILDI
Araştırmamızda özellikle kur tarafındaki sert yükselişlerin varlık değerleri üzerindeki olumsuz etkileri hissediliyor. Döviz kurunda kronikleşen yükseliş eğilimi devam etti. Geçen yıl bu araştırmayı yaptığımızda dolar kuru 10 TL'nin altındaydı.
Bugün gelinen noktada ise 18 TL'nin üzerinde ve artışın devam etme ihtimali daha yüksek. Kur korumalı mevduatta ise gelir düştüğü için cazibesini yitirmesi ve seçim atmosferi döviz kurunda hareketliliği hızlandırabilir.
Pandemi yaralarının sarıldığı ve özellikle TC Merkez Bankası'nın faiz politikalarının da etkisiyle TL'nin döviz karşısında yaşadığı değer kaybına karşı Türk sermayedarların yurtdışına yöneldikleri görülüyor.
Varlıklarını korumak üzere rotayı yurtdışına çeviren ve satın alma işlemlerine hız veren sermayedarların yurtdışında fırsat avını sürdürmesi bekleniyor.
KADIN-ERKEK SERVET EŞİTLİĞİ DİPTE
Günümüz dünyasında her alanda eşitliğin yeniden gözden geçirildiği bir süreç yaşıyoruz. İş dünyasında sadece yönetim kademesi değil, servet dağılımında da kadınlar üzerindeki cam tava dikkat çekiyor.
Listemizde ailelerinden bağımsız olarak yer alan altı kadın sermayedar Türkiye'de kadın ve erkeklerin iş hayatındaki gelir eşitsizliğini net bir şekilde ortaya koyuyor. 100 zengin isim arasında yer alan Sabancı Ailesi'nin temsilcileri, Türkan Sabancı, Sevda- Serra Sabancı, Demet Sabancı Çetindoğan listede yer alıyor.
Murat Ülker'in ablası Ahsen Özökur da Özokur Ailesi olarak listede yer bulmuş durumda. Yine Kale Grubu'nun patronu Zeynep Bodur Okyay listedeki bir diğer isim.
KADINLARIN SERVETİ DÜŞÜK
En Zengin 100 araştırmamızdaki veriler Global Servette Cinsiyet Eşitliği Raporu'nun 2022 sonuçlarıyla da örtüşüyor. WTW'nin Dünya Ekonomik Forumu ile birlikte hazırladığı ve 39 ülkeyi kapsayan endekse göre Türkiye, dünyada kadın ve erkek arasında emekliliğe kadar elde edilen servette eşitsizliğin en derin olduğu birkaç ülkeden biri.
Rapora göre Türkiye 0.63 endeks değeri ile 0.74 olan global ortalamanın oldukça gerisinde. Bu değer, Türkiye'de kadınların emekliliklerine kadar erkeklerin sadece yüzde 63'ü kadar bir varlığa sahip olabildiği anlamına geliyor. Türkiye'nin altında sadece iki ülke var: 0.61 ile Arjantin ve 0.60 endeks değeri ile Nijerya.
‘EN ZENGİN 100' NASIL BELİRLENİYOR?
Bu çalışma yapılırken pek çok parametreye bakıyoruz. Öncelik verdiğimiz alan Borsa İstanbul. Borsa İstanbul'da şirket değerlemelerine bakıyoruz. Koç, Sabancı, Şahenk, Doğan, Eczacıbaşı, Erdemoğlu, Torun, Dinçkök gibi birçok ailenin halka açık şirketleri bulunuyor.
Burada ailelerin sahip olduğu hisse oranlarının piyasa değerlerine bakıyoruz. Bu şirketler, benzer şirket karşılaştırmalarında da önemli bir veri kaynağı olarak kabul görüyor. Varlık satışları da yakından takip ettiğimiz bir başka kalem. Zenginliği etkileyen bir diğer kaynak da gayrimenkul zenginliği. Zenginlerin sadece Türkiye'de değil, ABD ve Avrupa'da da varlıkları bulunuyor.
Büyük altyapı işiyle uğraşan şirketler de işlerini devam ediyor. Buralarda Hazine garantili döviz bazlı ödemeler ile birlikte, bu aileler önemli bir sorun yaşamıyor. Listenin üst sıralarına tırmanmaya devam ediyorlar.
Bu parametrelerin yanında yine Ekonomist Dergisi'nde Anadolu-500 gibi çok değerli bir çalışmaya imza atıyoruz. Bu çalışmalarımızda da görüldüğü üzere Anadolu'dan çıkan iş insanları, sadece Türkiye'de değil global piyasalarda da önemli yatırımlara imza atıyorlar.
Konukoğlu, Erdemoğlu, Tosyalı, Öksüz, Orhan aileleri bu anlamda ilk akla gelen isimler. Çalışmamızda kardeş yayınımız Capital'in Capital 500 araştırmasından da faydalanıyoruz. İSO-500, İSO 2'inci 500 gibi önemli çalışmaları da kaynak olarak kullanıyoruz.
Yine servet yönetimi uzmanlarıyla, bilgisine güvendiğimiz üst düzey bankacılarla konuşuyoruz. Ayrıca vergi şampiyonları listelerini inceliyoruz. Yine ailelerin geçmiş yıllara ait büyümeden kaynaklanan kâr birikimlerini de unutmamak gerekiyor.
Özellikle listenin ön sıralarındaki ailelerin şu anda işin başında ikinci, üçüncü kuşak temsilcileri bulunuyor. Bu ailelerinin uzun yıllara dayanan servet birikimleri söz konusu. Tüm bunlar sonucunda önünüzde bulunan listeyi hazırlamış oluyoruz.
BU YIL LİSTEYE GİREN İSİMLER VEDAT AŞÇI / ASTAŞ HOLDİNG
Tekstil makineleri, turizm ve son yıllarda gayrimenkul alanında yaptığı yatırımlarla önce çıkan Astaş Holding, Bodrum’un ardından Kuruçeşme Mandarin Otel’i devreye alarak dikkatleri çekti.
Gayrimenkulde Beşiktaş ve Etiler’de devam eden lüks projelerin yanı sıra Tersane İstanbul projesinin de ortaklarından olan grubun bu girişimlerine liderlik eden Astaş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Vedat Aşçı, 92’nci sıradan listemize giriş yapıyor.
Astoria AVM’de dönüşüme giderek rezidansı ofise çeviren grup, kira getirisini de çok daha verimli noktaya taşımayı başardı.
NAFİ GÜRAL / NG GRUBU
Kütahya’nın önde gelen isimlerden biri olan NG Grup Yönetim Kurulu Başkanı Nafi Güral, son yıllarda devreye aldığı yatırımlarla dikkatleri çekiyor. Sanayide yaptığı yatırımların yanı sıra özellikle iki önemli oteli devreye alarak gelirlerini katlamayı başarıyor. Antalya Göynük’teki eski Phaselis Otel’i renove ederek açan Güral ailesi, Sapanca’da ise sıfırdan yatırımla devreye aldığı NG Enjoy otelinde de başarıyı yakaladı. Sanayi ve turizmdeki stratejik atılımları Nafi Güral’ı zenginler listemize taşıdı.
KİLER AİLESİ / KİLER HOLDİNG
1980’lerde gıda perakendeciliği ile iş hayatına atılan Nahit, Vahit ve Ümit Kiler’in yönetimindeki Kiler Holding, perakendenin yanında bugün gayrimenkul, enerji, turizm, hizmet gibi sektörlerde faaliyet gösteriyor. Ailenin bu yıl listede yer almasında etkili olan ana faktör ise borsadaki hisselerinin değerlemelerindeki artışlar. Yine gayrimenkul değerlemelerindeki yükselişler.