FATOS BOZKUS
fbozkus@ekonomist.com.tr
Bugün Türkiye, özellikle de hazır giyim alanında, dünyaca ünlü markaların ürettim üssü konumunda. Mobilyada da bu yönde bir eğilim var. Örneğin dünyaca ünlü İsveçli bir mobilya markasının en büyük koltuk kılıfı üreticisi bir Türk şirketi: 2001 yılında kurulan Ongan Tekstil.
Bugün söz konusu marka için hem Türkiye'deki hem de Moldova'daki tesislerinde üretim yapan şirket, bu iki tesiste toplam 850 kişiye istihdam sağlıyor. Ayrıca 2014 yılında şirketin sahibi Suat Erdoğan'ın sektördeki tecrübesini kendi markasını yaratarak değerlendirmek istemesiyle Buka markası doğdu. Buka'nın bugün toplam 13 mağazası var.
Yıl sonunda mağaza sayısının 25'e çıkması hedefleniyor. Mol-dova'da tarım ve inşaat işine de girdiklerini söyleyen Erdoğan, geçen yılı 350 milyon TL ciro ile kapattıklarını anlatıyor.
MARKA İLE NASIL TANIŞTI?
Suat Erdoğan'ın girişimcilik hikayesi biraz farklı. Erdoğan, tekstil sektöründe profesyonel yöneticilik yaptıktan sonra ticaret yapma isteğiyle jean üretim işine giriyor. Bu sırada dünyanın en büyük mobilya markası Türkiye'de kılıf ürettirme isteğiyle araştırma yaparken şirkete Erdoğan öneriliyor.
Şirket yöneticilerinin kendisine bir fotoğraf verip bunun numunesini çıkarmasını istediklerini anlatan Erdoğan, bu numune iskelete tam oturunca İsveç'e davet edildiklerini söylüyor. Yapılan görüşmelerin ardından ise Erdoğan, Ongan Tekstil'i kuruyor. Erdoğan'ın girişimcilik hikayesinin farklı olduğunu söylememizin nedeni de burada yatıyor. Erdoğan önce müşteriyi buluyor, sonra şirketi kuruyor.
O zamanki arabasını satarak bunu sermaye olarak kullanan Suat Erdoğan, Halkalı'da ilk tesisini kuruyor. Şirket, bin metrekarelik alanda 14 makine ve 25 kişiyle işe başlıyor. Büyüme de yine dünyaca ünlü mobilya markasının desteğiyle geliyor.
Erdoğan, "Kalitemizi ve verdiğimiz hizmeti beğendikleri için 'seni büyütmek istiyoruz' dediler. Kriz dönemiydi, bankalar destek vermezken şirket destek verdi ve 2004 yılında başka bir yere, Beylikdüzü'n-deki bir tesise taşındık. Üretim kapasitemiz dört katına çıktı" diye konuşuyor.
MOLDOVA YATIRIMI
Ongan Tekstil, 2007 yılında ise Kıraç'ta bugün üretim yaptığı binayı satın alıyor. 12 bin metrekarelik bu tesis için o dönem 15 milyon dolarlık yatırım yapılıyor. Şirketin makine kapasitesi 200'e çıkıyor.
Ancak 2009 yılında şirket yeni yatırım planlarken marka Türkiye'de işgücü maliyetlerini arttığını söylüyor ve Suat Erdoğan'ı yeni yatırım için Mısır'a yönlendirmek istiyor.
Erdoğan bu işin Mısır'da olmayacağını söylüyor ve markaya Moldova'yı öneriyor. Eğitim seviyesinin yüksek ve işgücü maliyetlerinin düşük olduğunu gördüğü için Moldova'yı önerdiğini anlatan Erdoğan, konuşmasını şöyle sürdürüyor: "2011'de yatırıma başladık.
10 milyon Euro'luk bir yatırımımız oldu. 600 hektarlık bir arazi aldık ve içine tesis yaptık. Moldova'da 15 bin metrekarelik kapalı alanda 400 kişiyle üretim yapıyoruz. Moldova'da üretime başladıktan sonra genel merkezden teşekkür yazısı geldi. Çünkü hem Rusya'ya hem de Avrupa'ya ulaşımı kolay bir yer seçmiştik."
KENDİ MARKASINI YARATTI
Birkaç yıldır üretim yaptıkları markanın global siparişlerinde düşüş olması, Suat Erdoğan'ın 2003'ten beri kafasında olan bir projeyi hayata geçirmesine neden oluyor. Kendi mobilya markasını oluşturmak için çalışmalara hız veriyor. 2014 yılında ise Buka'yı kuruyor. Buka, 'bukalemun' isminden türetilen bir marka. Değişimi simgeliyor. Çünkü Buka'nın mobilyaları da kolayca değişime uğrayabiliyor.
Dünyaca ünlü mobilya markasında koltuk iskelet projesi geliştirilmesi üzerine çalışan Hans Jorg Störger ile birlikte çalışarak tasarım ekibini oluşturduklarını anlatan Suat Erdoğan, ardından koleksiyonu oluşturuyor. Buka markası için dört yılda 60 milyon liralık yatırım yaptığını ve Kıraç'ta ayrı bir tesis kurduğunu belirten Erdoğan, bu marka için 200 kişinin çalıştığını da sözlerine ekliyor.
2016'da ise ilk mağaza açılıyor. Bugün 13 Buka mağazası var. Bunların dördü şirkete ait iken diğerleri ise franchise olarak işletiliyor. Bu yılın sonuna kadar 25 mağazaya ulaşılması hedefleniyor. Bu yıl ilk defa yurtdışında da mağaza açılacak.
Suudi Arabistan ve Bahreyn'de mağazalar kiralanmış durumda ve bu yılın sonuna kadar açılışın yapılması planlanıyor. Hedef beş yıl içinde toplam mağaza sayını 50'ye çıkarmak. Pek çok marka sahibi gibi Suat Erdoğan'ın da hedefi Buka'yı bir dünya markası yapmak. Bunun için ise kendisine 10 yıllık bir süre koymuş bulunuyor.
TARIM VE İNŞAAT YATIRIMLARI
Suat Erdoğan'ın Moldova'da koltuk kılıfı üretim tesisi yatırımının yanı sıra başka yatırımları da var. Örneğin 600 hektarlık bir arazide 22 bin kök ceviz yatırımı yapmış durumda. Sovyetler Birliği zamanında Moldova'nın ülkenin tarım ambarı olduğunu anlatan Erdoğan, toprakların verimli olduğu kadar ucuz da olduğunu söylüyor.
Tarım işinde iyi bir ekibe sahip olduğunu belirten Erdoğan, Moldova'daki diğer yatırımlarını ise şöyle anlatıyor: "Cevizleri dikeli beş yıl oldu. Yedi yaşına geldiklerinde ürün almaya başlayacağız. Avrupa'ya satmayı planlıyoruz. Burada bir paketleme tesisi kurma düşüncemiz var. Dünya Bankası ile ortak bir proje olacak. Moldova'daki elma, domates, üzüm, salatalık gibi ürünleri alıp yıkayıp paketleyerek Avrupa'ya sevk etmek istiyoruz.
100 bin metrekarelik bir soğuk hava depomuz var, elma alıp satıyoruz. Moldova'da bir de inşaat projemiz bulunuyor. Yaklaşık 20 milyon Euro'luk bir proje bu. 50 bin metrekarelik bir alanda 160 konut yapacağız. Moldova'nın en büyük projesi olacak. Bizim inşaat tecrübemiz Türkiye'de yaptığımız Sultan Konakları projesinden geliyor."