DOLAR BUGÜN NE KADAR? (24 Ağustos)
Dolar/TL, güne yükselişle başlamasının ardından 18,13 seviyelerinde işlem görüyor.
Dün yükseliş eğiliminde hareket eden dolar/TL, günü de önceki kapanış seviyesinin yüzde 0,22 üzerinde 18,1125'ten tamamladı.
Dolar/TL, yeni güne de yükselişle başlamasının ardından saat 10.50 itibarıyla yüzde 0,10 artışla 18,1330'dan işlem görüyor. Aynı dakikalarda avro/TL yatay seyirle 18,0580'den, sterlin/TL yüzde 0,08 yükselişle 21,4510'dan satılıyor.
Dolar endeksi, dün 109,3 ile 1,5 aya yakın sürenin en yüksek seviyesini test etmesinin ardından bugün 108,7 seviyesinde bulunuyor. Dün 0,99 ile Aralık 2002'den bu yana en düşük seviyeyi gören avro/dolar paritesi de bugün 1'in altındaki hareketine devam ediyor.
Analistler, dünya genelinde açıklanan makroekonomik verilerin resesyon korkularını tetiklemesi ve ABD Merkez Bankası'nın (Fed) gelecek ayki toplantısında yapacağı faiz artırım büyüklüğüne ilişkin belirsizliklerin artmasıyla küresel çapta risk iştahının düşük seyrettiğini söyledi.
Ekonomilere duyulan güvenin azalmasıyla avro başta olmak üzere yerel para birimleri üzerindeki baskının arttığını, dolar talebinin ise gücünü koruduğunu vurgulayan analistler, döviz piyasalarının bundan sonraki seyrinde merkez bankalarının aksiyonları ve sözle yönlendirmelerin belirleyici olacağını kaydetti.
Analistler, para piyasalarındaki fiyatlamalarda, Fed'in eylül ayı toplantısına yönelik 50 ve 75 baz puanlık faiz artışı ihtimalinin eşitlendiğine işaret ederek, bugün veri gündeminin nispeten sakin olduğunu, ABD'de dayanıklı mal siparişleri ve bekleyen konut satışlarının izleneceğini bildirdi.
DÖVİZ HAKKINDA
Döviz kuru nedir?
Döviz kuru; herhangi bir ülkenin para biriminin diğer ülkelerin para birimleri karşısındaki değerini gösteren katsayı olarak ifade edilir. Ülkeler arası ticarette kullanılan ve en fazla tercih edilen yatırım araçlarından biri olan döviz ile yapılacak olan işlemlerde alış kuru ve satış kuru olmak üzere iki seçenek bulunur.
Türkiye’de kaç adet döviz kuru sistemi vardır?
Esnek piyasa döviz kuru: Merkez Bankası’nın müdahalede bulunmadığı, kurun serbest bir şekilde dalgalandığı sisteme verilen isimdir.
Sabit kur sistemi: Merkez Bankası’nın döviz kurunun dengede olması için müdahalede bulunduğu sistemdir.
Denetimli kur sistemi: Merkez Bankası’nın döviz kurundaki dalgalanmayı kontrol etmeye yönelik faaliyet gösterdiği döviz kuru sistemine verilen isimdir.
Döviz kuru türleri nelerdir?
Nominal kur: Yabancı para birimlerinin ulusal para birimi karşısındaki değerine verilen isimdir. 1 ABD dolarının başka birimden yabancı para birimine eşitliğini belirten döviz kuru çeşididir.
Reel kur: Nominal kurun enflasyon oranı kapsamında düzenlenmesi ile beraber reel kur elde edilir. Bu sebeple nominal kurun değeri de doğrudan reel kur ile ilişkilidir. Reel kurun artması durumunda, USD/TL paritesindeki TL kısmı değer kaybeder.
Çapraz kur: Yabancı para birimlerinin başka bir yabancı para birimi cinsinden olan kur değerine verilen isimdir. Örneğin; kişi elindeki mevcut dolar ile Euro almak istediğinde, çapraz kur mevzu bahis olur.
Efektif kur: İki yabancı döviz kurunun birbirleri ile ortalamasının hesaplanması ile efektif kur bulunur. Çapraz kurda işlem yapmadan önce para biriminin değerinin öğrenilmesi gerekir. Örneğin; işlem yapılacak olan döviz çeşitleri dolar ve Euro ise 1 doların ve 1 Euro’nun ne kadar olduğunun bilinmesi gerekir.
Döviz kurunun değişmesi üzerinde etkili olan faktörler nelerdir?
Ödemeler dengesi: Ülkenin iktisadi işlemlerinin kaydına verilen isimdir. Ödemelerdeki dengesizlikler aktif döviz kuru politikaları uygulanarak ortadan kaldırılabilir. Döviz fiyatlarının değişmesi, arz ve talep dengesini değiştirmektedir. Arz ve taleplerdeki farklılıklar da alacaklılar ve borçlular üzerinde etkili olur.
Gelir seviyesi: Ülkenin gelir ortalaması diğer ülkelerden daha fazla olduğunda; her döviz kuru için ülkenin ithalatında da yükselme olur. Arz değişmemekle beraber kur yükselir ve bu da ülkenin para biriminin değer kaybetmesine neden olur. Gelir düzeyi artan insanların istekleri ve zevkleri daha farklı olmaya başlayacağı için ithal mallara ilgi artar. Bu da denge kurunu değiştirmekle beraber döviz talebinin artmasına da sebep olur.
Genel fiyat seviyesinde değişmeler: Ülkede enflasyonun yüksek olması, ülkenin ürettiği ürünlerin yurtdışına göre daha pahalı olmasına neden olur. Dolayısıyla ithal mallara olan talep artar ve ülkenin parası da değer kaybeder. Enflasyon ve paranın değeri ters orantılıdır.
Faiz oranları: Reel faiz oranı düştüğünde ülkenin para birimi değer kaybeder ve reel faiz oranı yükseldiğinde de para birimi değer kazanır.
Sermaye hareketleri: Kısa vadede döviz kuru üzerindeki değişikliğin en önemli etkenlerinden biri sermaye hareketlilikleridir.