DOLAR BUGÜN NE KADAR? (14 HAZİRAN)
Dolar/TL, güne düşüşle başlamasının ardından 17,24 seviyelerinde işlem görüyor.
Dün yükseliş eğiliminde hareket eden dolar/TL, günü önceki kapanış seviyesinin yüzde 0,8 üzerinde 17,2628'den tamamladı.
Dolar/TL, yeni güne ise düşüşle başlamasının ardından saat 10.55 itibarıyla yüzde 0,1 azalışla 17,2440'tan işlem görüyor. Aynı dakikalarda avro/TL yüzde 0,5 yükselişle 18,0570'ten, sterlin/TL yüzde 0,1 değer kazancıyla 21,0250'den satılıyor.
Dolar endeksi, dün 105,3 ile Aralık 2002'den bu yana en yüksek seviyeyi görmesinin ardından bugün 104,8'de dengelenirken, avro/dolar paritesi önceki kapanış seviyesinin yüzde 0,6 üzerinde 1,0470'ten alıcı buluyor.
Analistler, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) enflasyonu kontrol altına almak için atacağı adımların ülkeyi resesyona iteceği endişesinin, küresel ölçekte dolar talebinin güçlü kalmasına neden olduğu belirterek, dünkü sert hareketlerden sonra bugün piyasalarda daha sakin bir seyir izlendiğini ifade etti.
Fed yetkililerinin daha önce olasılık dışı olarak nitelendirdikleri 75 baz puanlık faiz artışının, bu sabah itibarıyla para piyasalarında yüzde 95 ihtimalle bankanın faiz kararına ilişkin en güçlü beklenti konumuna geldiğini aktaran analistler, tahvil piyasalarının da yakından takip edilmesi gerektiğini söyledi.
Analistler, yarın açıklanacak Fed'in faiz kararı öncesi döviz piyasalarında oynaklığın sürebileceğini vurgulayarak, bugün yurt içinde veri gündeminin sakin olduğunu, yurt dışında ise Almanya'da ZEW endeksleri ve ABD'de Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) verilerinin takip edileceğini bildirdi.
DÖVİZ HAKKINDA
Döviz kuru nedir?
Döviz kuru; herhangi bir ülkenin para biriminin diğer ülkelerin para birimleri karşısındaki değerini gösteren katsayı olarak ifade edilir. Ülkeler arası ticarette kullanılan ve en fazla tercih edilen yatırım araçlarından biri olan döviz ile yapılacak olan işlemlerde alış kuru ve satış kuru olmak üzere iki seçenek bulunur.
Türkiye’de kaç adet döviz kuru sistemi vardır?
Esnek piyasa döviz kuru: Merkez Bankası’nın müdahalede bulunmadığı, kurun serbest bir şekilde dalgalandığı sisteme verilen isimdir.
Sabit kur sistemi: Merkez Bankası’nın döviz kurunun dengede olması için müdahalede bulunduğu sistemdir.
Denetimli kur sistemi: Merkez Bankası’nın döviz kurundaki dalgalanmayı kontrol etmeye yönelik faaliyet gösterdiği döviz kuru sistemine verilen isimdir.
Döviz kuru türleri nelerdir?
Nominal kur: Yabancı para birimlerinin ulusal para birimi karşısındaki değerine verilen isimdir. 1 ABD dolarının başka birimden yabancı para birimine eşitliğini belirten döviz kuru çeşididir.
Reel kur: Nominal kurun enflasyon oranı kapsamında düzenlenmesi ile beraber reel kur elde edilir. Bu sebeple nominal kurun değeri de doğrudan reel kur ile ilişkilidir. Reel kurun artması durumunda, USD/TL paritesindeki TL kısmı değer kaybeder.
Çapraz kur: Yabancı para birimlerinin başka bir yabancı para birimi cinsinden olan kur değerine verilen isimdir. Örneğin; kişi elindeki mevcut dolar ile Euro almak istediğinde, çapraz kur mevzu bahis olur.
Efektif kur: İki yabancı döviz kurunun birbirleri ile ortalamasının hesaplanması ile efektif kur bulunur. Çapraz kurda işlem yapmadan önce para biriminin değerinin öğrenilmesi gerekir. Örneğin; işlem yapılacak olan döviz çeşitleri dolar ve Euro ise 1 doların ve 1 Euro’nun ne kadar olduğunun bilinmesi gerekir.
Döviz kurunun değişmesi üzerinde etkili olan faktörler nelerdir?
Ödemeler dengesi: Ülkenin iktisadi işlemlerinin kaydına verilen isimdir. Ödemelerdeki dengesizlikler aktif döviz kuru politikaları uygulanarak ortadan kaldırılabilir. Döviz fiyatlarının değişmesi, arz ve talep dengesini değiştirmektedir. Arz ve taleplerdeki farklılıklar da alacaklılar ve borçlular üzerinde etkili olur.
Gelir seviyesi: Ülkenin gelir ortalaması diğer ülkelerden daha fazla olduğunda; her döviz kuru için ülkenin ithalatında da yükselme olur. Arz değişmemekle beraber kur yükselir ve bu da ülkenin para biriminin değer kaybetmesine neden olur. Gelir düzeyi artan insanların istekleri ve zevkleri daha farklı olmaya başlayacağı için ithal mallara ilgi artar. Bu da denge kurunu değiştirmekle beraber döviz talebinin artmasına da sebep olur.
Genel fiyat seviyesinde değişmeler: Ülkede enflasyonun yüksek olması, ülkenin ürettiği ürünlerin yurtdışına göre daha pahalı olmasına neden olur. Dolayısıyla ithal mallara olan talep artar ve ülkenin parası da değer kaybeder. Enflasyon ve paranın değeri ters orantılıdır.
Faiz oranları: Reel faiz oranı düştüğünde ülkenin para birimi değer kaybeder ve reel faiz oranı yükseldiğinde de para birimi değer kazanır.
Sermaye hareketleri: Kısa vadede döviz kuru üzerindeki değişikliğin en önemli etkenlerinden biri sermaye hareketlilikleridir.