DOLAR BUGÜN NE KADAR? (11 OCAK)
ar/TL, güne yatay seyirle başlamasının ardından 13,83 seviyelerinde işlem görüyor.
Dün, yükseliş eğiliminde hareket eden dolar/TL, günü önceki kapanışa göre yüzde 0,42 artışla 13,8329'dan tamamladı.
Dolar/TL, yeni güne yatay başlamasının ardından saat 11.15 itibarıyla önceki kapanışın hemen altında 13,8300 seviyesinde işlem görüyor. Aynı dakikalarda avro/TL yüzde 0,13 değer kazanarak 15,6890'dan, sterlin/TL yüzde 0,23 yükselişle 18,8240'tan satılıyor.
Dolar endeksi, şu sıralarda önceki kapanışın yüzde 0,2 altında 95,8 seviyesinde dengelenirken, avro/dolar paritesi ise yüzde 0,1 artışla 1,1340'tan alıcı buluyor.
Analistler, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) şahinleşen para politikaları sonrası tahvil piyasalarında artan satış baskısının dengelenmeye başladığını, bu durumun dolar kuruna da yansıdığını kaydetti.
Başta Fed Başkanı Jerome Powell olmak üzere Fed yetkilileri ile Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde'ın bugün yapacakları konuşmaların küresel varlık fiyatlarında oynaklığı artırabileceğine dikkati çeken analistler, açıklamalarda para politikasının geleceğine ilişkin ipuçları aranacağını söyledi.
Öte yandan bugün, yurt içi yerleşik tüzel kişilerin döviz ve altın cinsindeki mevduat ve katılım fonları hesaplarını TL vadeli mevduat ve katılma hesaplarına dönüştürmesi durumunda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) desteklerinden faydalanabileceğine ilişkin tebliğ değişiklikleri Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi.
Bugün TCMB tarafından açıklanan verilere göre ise Kasım 2021'de ödemeler dengesi 2 milyar 681 milyon dolar açık verirken, 12 aylık cari işlemler açığı 14 milyar 256 milyon dolar oldu.
Analistler, yurt dışında veri gündeminin sakin olduğunu kaydederek, teknik açıdan dolar endeksinde 96,5'in direnç, 95,5 seviyesinin destek konumunda olduğunu söyledi.
Döviz kuru nedir?
Döviz kuru; herhangi bir ülkenin para biriminin diğer ülkelerin para birimleri karşısındaki değerini gösteren katsayı olarak ifade edilir. Ülkeler arası ticarette kullanılan ve en fazla tercih edilen yatırım araçlarından biri olan döviz ile yapılacak olan işlemlerde alış kuru ve satış kuru olmak üzere iki seçenek bulunur.
DÖVİZ KURU SİSTEMLERİ
Esnek piyasa döviz kuru: Merkez Bankası’nın müdahalede bulunmadığı, kurun serbest bir şekilde dalgalandığı sisteme verilen isimdir.
Sabit kur sistemi: Merkez Bankası’nın döviz kurunun dengede olması için müdahalede bulunduğu sistemdir.
Denetimli kur sistemi: Merkez Bankası’nın döviz kurundaki dalgalanmayı kontrol etmeye yönelik faaliyet gösterdiği döviz kuru sistemine verilen isimdir.
Döviz kuru türleri nelerdir?
Nominal kur: Yabancı para birimlerinin ulusal para birimi karşısındaki değerine verilen isimdir. 1 ABD dolarının başka birimden yabancı para birimine eşitliğini belirten döviz kuru çeşididir.
Reel kur: Nominal kurun enflasyon oranı kapsamında düzenlenmesi ile beraber reel kur elde edilir. Bu sebeple nominal kurun değeri de doğrudan reel kur ile ilişkilidir. Reel kurun artması durumunda, USD/TL paritesindeki TL kısmı değer kaybeder.
Çapraz kur: Yabancı para birimlerinin başka bir yabancı para birimi cinsinden olan kur değerine verilen isimdir. Örneğin; kişi elindeki mevcut dolar ile Euro almak istediğinde, çapraz kur mevzu bahis olur.
Efektif kur: İki yabancı döviz kurunun birbirleri ile ortalamasının hesaplanması ile efektif kur bulunur. Çapraz kurda işlem yapmadan önce para biriminin değerinin öğrenilmesi gerekir. Örneğin; işlem yapılacak olan döviz çeşitleri dolar ve Euro ise 1 doların ve 1 Euro’nun ne kadar olduğunun bilinmesi gerekir.
Döviz kurunun değişmesi üzerinde etkili olan faktörler nelerdir?
Ödemeler dengesi: Ülkenin iktisadi işlemlerinin kaydına verilen isimdir. Ödemelerdeki dengesizlikler aktif döviz kuru politikaları uygulanarak ortadan kaldırılabilir. Döviz fiyatlarının değişmesi, arz ve talep dengesini değiştirmektedir. Arz ve taleplerdeki farklılıklar da alacaklılar ve borçlular üzerinde etkili olur.
Gelir seviyesi: Ülkenin gelir ortalaması diğer ülkelerden daha fazla olduğunda; her döviz kuru için ülkenin ithalatında da yükselme olur. Arz değişmemekle beraber kur yükselir ve bu da ülkenin para biriminin değer kaybetmesine neden olur. Gelir düzeyi artan insanların istekleri ve zevkleri daha farklı olmaya başlayacağı için ithal mallara ilgi artar. Bu da denge kurunu değiştirmekle beraber döviz talebinin artmasına da sebep olur.
Genel fiyat seviyesinde değişmeler: Ülkede enflasyonun yüksek olması, ülkenin ürettiği ürünlerin yurtdışına göre daha pahalı olmasına neden olur. Dolayısıyla ithal mallara olan talep artar ve ülkenin parası da değer kaybeder. Enflasyon ve paranın değeri ters orantılıdır.
Faiz oranları: Reel faiz oranı düştüğünde ülkenin para birimi değer kaybeder ve reel faiz oranı yükseldiğinde de para birimi değer kazanır.
Sermaye hareketleri: Kısa vadede döviz kuru üzerindeki değişikliğin en önemli etkenlerinden biri sermaye hareketlilikleridir.