Bolat bugün Ticaret Bakanlığı konferans salonunda Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe ile düzenlediği basın toplantısında, kasım ayı dış ticaret rakamlarını açıkladı.
Bolat, ihracattaki artış ve ithalattaki düşüşün bir taraftan ekonomik büyümeye katkı verdiğini, diğer taraftan makro-finansal riskleri azaltarak enflasyonun düşürülmesi sürecini başarıyla desteklediğini bildirdi.
Bu yılın 11 ayında mal ve hizmetler ihracatında artış ve ithalatta azalış olduğuna işaret eden Bolat, böylece dış ticaret ve cari işlemler açığının hızla azaltılması başarısına zorlu dünya ekonomik şartlar altında ulaştıklarını belirtti.
Bolat, zorlu küresel konjonktüre rağmen Türkiye'nin kararlılıkla uyguladığı ekonomik programın olumlu sonuçlarını almaya devam ettiğini söyledi.
"Genel ve 11 aylık toplamda mal ihracatımızdaki artış süreci devam etmektedir"
Bu yılın 9 ayında milli gelirin yüzde 3,2 büyüme kaydettiğini belirten Bolat, "Buradan çıkan sonuç şudur: Tam 17 çeyrektir, yani 4 yıldan fazla bir süredir kesintisiz büyüme kaydetme başarımız vardır." dedi.
Bolat, kasım ayı dış ticaret verilerine ilişkin de bilgi vererek, "Kasımda ihracatımız geçen yılın aynı ayına göre yüzde 3,1 oranında sınırlı bir azalışla 22,3 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Geçen yıl 23 milyar dolarlık yüksek baz etkisi olan ihracat rakamına göre sınırlı bir azalış söz konusudur. Genel ve 11 aylık toplamda mal ihracatımızdaki artış süreci devam etmektedir." diye konuştu.
İhracattaki sınırlı azalışın nedenlerini de değerlendiren Bolat, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Birincisi, enerji ürünleri ve altın ihracatındaki düşüş. Eylül, ekim ve kasım aylarında brent ve ham petrol fiyatlarının geçen yılki ortalamaların oldukça altında gerçekleştiğini görüyoruz. Bu yıl kasımda brent petrol ortalaması 73 dolardı, geçen yıl 83 dolardı. Aşağı yukarı yüzde 13'lük düşüş söz konusu. Bu, ithalatımız için iyi çünkü biz petrol ihtiyacımızın yaklaşık yüzde 85'ini ithalat yoluyla karşılayan bir ülkeyiz ancak aynı zamanda petrol işleyerek satan bir ülkeyiz. Bu noktada petrol fiyatının düşmesi bizim enerji ihracatımızın da son 3 aydır azalmasını beraberinde getirdi. Türkiye'nin ikinci büyük rafinerisinin yaklaşık 2,5 ay bakımda olması da bu 3 ayda yaklaşık 500 milyon dolar bir kayıp verdi."
Bolat, altın ihracatındaki dalgalanmalar ile avro ve dolar paritesindeki gerilemelerin de ihracat üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturduğunu söyledi.
"Yılın 11 ayında ithalatımız yüzde 6,4 azalışla 311,7 milyar dolara geriledi"
Kasımda ithalatın yüzde 2,4'lük sınırlı bir artışla 29,6 milyar dolar olduğunu bildiren Bolat, bunun da altın, enerji ve demir-çelik ürünleri ithalatından kaynaklandığını aktardı.
Bolat, ocak-kasım döneminde ihracat rakamlarına ilişkin olarak ise şunları kaydetti:
"Bu yılın 11 ayında mal ihracatımız yüzde 2,5 artışla 238,5 milyar dolar oldu, mal ihracatında net 5,8 milyar dolar artış sağlandı. Ocak-kasım döneminde ithalatımız yüzde 6,4 azalışla 311,7 milyar dolara geriledi, 21,2 milyar dolar azaldı. İşte ihracattaki artış, ithalattaki azalışla dış ticaret sektörü olarak Türkiye'nin yüzde 3,2'lik 9 aylık büyüme oranına net 2,2 puan katkı yapmış olduk."
Kasımda yıllıklandırılmış ihracatın geçen yılın aynı döneminde yüzde 2,3 arttığını bildiren Bolat, son bir yılda mal ihracatında 5,9 milyar dolarlık net artış sağlandığını söyledi.
Bolat, kasım ayı itibarıyla hizmet ithalatının yüzde 6,8 azalışla 340,8 milyar dolar olduğunu aktararak, "Böylece son bir yılda mal ithalatımız 24,8 milyar dolar geriledi. Bunun anlamı, dış ticaret açığımız son bir yılda yaklaşık 30,6 azaldı ve 79,3 milyar dolara geriledi." diye konuştu.
Hedeflerinin bu yıl bu açığı 80 milyar doların altında tutmak olduğuna işaret eden Bolat, kasım ayı itibariyle son bir yılda ihracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 76,7'ye yükseldiğini söyledi.
"Otomotiv, demir-çelik, demir dışı metaller ve kimyevi madde ihracatında ciddi artışlar var"
Bolat, ocak-kasım döneminde ihracatta en fazla artış ve azalış gösteren sektörler hakkında da bilgi verdi.
Otomotiv sektörünün 2,3 milyar dolar artışla ilk sırada yer aldığını belirten Bolat, bu sektörü 1,1 milyar dolar artışla çelik, 719 milyon dolarla fındık ve mamulleri, 511 milyon dolarla elektrik ve elektronik ve 500 milyon dolarla kimyevi maddelerin takip ettiğini bildirdi. Bolat, ocak-kasım dönemi ihracatında en fazla azalış gösteren 5 sektörün, 719 milyon dolarla hazır giyim ve konfeksiyon, 638 milyon dolarla zeytin ve zeytinyağı, 558 milyon dolarla mücevher ve altın, 187 milyon dolarla çimento, cam ve seramik ve 137 milyon dolarla deri mamulleri olduğunu ifade etti.
İthalatı en fazla azalan sektörün 10 milyar dolarla altın-mücevher olduğunu aktaran Bolat, bu sektörü, hububat, otomotiv, elektrik ve elektronik, makine ve aksamlarının takip ettiğini söyledi.
Bolat, 11 ayda ithalatı en çok artış gösteren sektörün 855 milyon dolarla savunma ve havacılık sanayi olduğunu, bu sektörü 639 milyon dolar artışla hazır giyim ve konfeksiyon, 181 milyon dolarla deri ve deri mamulleri, 135 milyon dolarla iklimlendirme sanayi ve 129 milyon dolarla diğer sanayi ürünlerinin izlediğini belirtti.
Otomotiv, demir-çelik, demir dışı metaller ve kimyevi madde ihracatında ciddi artışların olduğunu anlatan Bolat, ihracatı geçen yıla göre azalan tekstilde kasım ayında artış olduğunu, konfeksiyon sektörü ihracatının da kasım ayında yüzde 8 artığını bildirdi.
Bolat, konfeksiyon sanayi, tekstil ve demir-çelik sektörlerinde canlanma olduğunu söyledi.
Türkiye'nin en büyük ticaret ortağı Avrupa Birliği'ne (AB) yapılan ihracatın ocak-kasım döneminde yüzde 4 artığını aktaran Bolat, birliğe yapılan ihracatta 100 milyar dolara yaklaşıldığını anlattı.
Bolat, aynı dönemde AB'den yapılan ithalatın yüzde 9,6 azaldığına işaret ederek, ocak-kasım döneminde en fazla ihracat yapılan ilk 5 ülkenin Almanya, ABD, Birleşik Krallık, Irak ve İtalya olduğunu belirtti.
İslam İşbirliği Teşkilatı üyelerine yapılan ihracatın 11 ayda yüzde 6,2 artarak 63,2 milyar dolara çıktığını ifade eden Bolat, "Türk Devletleri Teşkilatı ülkelerine yüzde 12,3 artışla 14,2 milyar dolar, AB üyesi olmayan Balkan ülkelerine 17,5 artışla 4,9 milyar dolar ihracat yaptık." dedi.
"İhracatın en çok azaldığı ülke 3,5 milyar dolarla İsrail oldu"
Bolat, 11 ayda ihracatta en çok artış gösteren ülkelerin sırasıyla, 2,5 milyar dolarla İngiltere, 1,3 milyar dolarla Suudi Arabistan, 1,3 milyar dolarla ABD, 843 milyon dolarla Hollanda ve 803 milyon dolarla da Mısır olduğunu söyledi.
İhracatın en çok azaldığı ülkelerin ise 3,5 milyar dolarla İsrail, 2,1 milyar dolarla Rusya, 632 milyon dolarla Almanya olduğunu aktaran Bolat, bu ülkeleri sırasıyla 569 milyon dolarla İsviçre ve 466 milyon dolarla Libya'nın izlediğini belirtti.
Bolat, ithalatında en çok düşüş gösteren ülkenin 9,1 milyar dolarla İsviçre olduğunu ifade etti.
"Ekimde cari işlemlerde fazla vereceğiz"
Hizmetler ihracatının 2002'de sadece 14 milyar dolar olduğunu bildiren Bolat, geçen yıl sonunda hizmetler ihracatının 106 milyar dolarla rekor kırdığını anımsattı.
Bolat, bu yıl söz konusu ihracatta 110 milyar dolarlık hedef belirlendiğine dikkati çekerek, "Ödemeler dengesi eylül itibarıyla açıklandı. 9 ayda hizmetler ihracatımız yüzde 7,4 artış göstererek 86,4 milyar dolara yükseldi. Bakanlığımızın hesaplamalarına göre tahminimiz, ocak-kasım döneminde hizmetler ihracatımız yaklaşık yüzde 7 artışla 104,6 milyar dolara ulaşacak. Yıllıklandırılmış bazda eylülde 112 milyar dolar ihracatımız vardı, kasım itibarıyla bunun 112,8 milyar dolara yükseleceğini tahmin ediyoruz." diye konuştu.
Cari işlemler açığındaki azalışa işaret eden Bolat, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Mayıs 2023'te 55,6 milyar dolar olan yıllıklandırılmış cari işlemler açığımız 46 milyar dolar azalmış ve son 33 ayın en düşük seviyesi olan 9,7 milyar dolara gerilemiştir. Bakanlığımız tahminlerimize göre ekim ayında da cari işlemlerde fazla vereceğiz. Böylece 5 ay üst üste cari işlemlerde fazla vermiş olacağız. Kasım ayı tahminimize göre yıllıklandırılmış cari işlemler açığını 9-9,5 milyar dolar aralığında görebilme ümidimiz var."
"Önümüzdeki yılda da yeni programlar, ihracat teşvikleri açıklayacağız"
Bolat, ihracatçılara ilave destek ve kaynak noktasında Hazine ve Maliye Bakanlığı ile çalışmalar yürüttüklerini bildirerek, şunları kaydetti:
"Merkez Bankasının yoğun çalışma ve gayretleriyle gelecek yılın başlarında finans maliyetinin düşürülmesi konusunda size olumlu bir haber verme gayreti içerisindeyiz. Diğer desteklerimiz de devam ediyor. İhracatı Geliştirme AŞ kefaleti 88 milyar liraya ulaştı. Eximbankın verdiği krediler ve ihracat sigorta garantisi 50 milyar dolar ulaşacak. Hazine Maliye Bakanlığımız kurumlar vergisinde 5 puan indirim uyguluyor. Biz yeşil dönüşüme uyum için Responsible/Sorumluluk Desteği'ni başlattık. Firma başına 10 milyon liraya kadar 5 yıl için bu desteği hibe olarak vereceğiz. Önümüzdeki yılda da yeni programlar, ihracat teşvikleri açıklayacağız. Dünyada jeopolitik sıkıntıların, savaşların olduğu, ekonomik büyümenin durgunluktan çıkamadığı, uluslararası ticaretteki aşırı korumacı uygulamaların had safhaya ulaştığı bu ortamda, Türkiye'nin mal ve hizmet ihracatçılarıyla gösterdikleri başarıdan dolayı iftihar ediyoruz. Bakanlık olarak Türkiye Yüzyılı'nı 'Ticaretin Yüzyılı' yapmak, dış ticaret açığını azaltarak ekonomik büyümeye katkı sunmak, daha fazla büyüme ve istihdam sağlamak için var gücümüzle çalışacağız."