Emtia fiyatlarında son dönemde hızlı bir yükseliş olduğu görülüyor. Özellikle geçen hafta, talebin artacağı beklentilerinin ve dolar endeksindeki düşüşün etkisiyle emtia fiyatlarında hızlı bir çıkış kaydedildi. Burada özellikle bakırdaki yükseliş oldukça dikkat çekiyor. Geçen hafta 4,36 dolara kadar yükselen bakır fiyatı, bu haftada da yükselen kanal trendi içerisindeki hareketine devam ediyor. 26 Nisan’da 4,41 dolar seviyelerine yakın seyreden bakırda, bugün ise 4,50 dolar seviyesi aşıldı ve bu seviyelerdeki hareket sürüyor. Böylece bakır, Ağustos 2011'den itibaren en yüksek seviyesini de görmüş oldu.
Burada bakırın özellikle yeşil enerjiye geçişte ve yeşil ekonomiye dönüşüm aşamasında önemli bir rol alacağı ve bunun da endüstriyel üretime yansıyacağı beklentisi ağırlık kazanıyor. ABD Başkanı Joe Biden’ın ekonomi altyapı planı, elektrikli araçlara geçiş ve emisyon azaltma projelerinin de yeni bir üretim bandını harekete geçireceği, bu anlamda bakırdaki rallinin uzun soluklu olabileceğine işaret ediliyor. Rüzgâr türbinleri, elektrikli araçlar, şarj istasyonları, batarya, solar panel vb. gibi enerji tasarrufu sağlayacak aletlerin yapımının ciddi bir bakır talebi doğurması ve arz tarafında sorun yaşanması durumunda fiyat eğrisinin yukarı yönlü eğilimi sürmesi bekleniyor. Ayrıca Çin’de bakır talebinde artış beklenmesine rağmen arz konusunda sıkıntılar olması ve arzın talebe yetişemeyeceği endişeleri de fiyatların yükselmesine katkı sağlıyor.
EMTİA FİYATLARINDA ARTIŞ SÜRECEK
Dünya Bankası’nın düzenli olarak yayınladığı Emtia Piyasaları Görünüm Raporu'nun Nisan 2021 sayısında da emtia fiyatlarında 2021 başlarında küresel ekonomik toparlanmayla desteklenen yükselişin istikrar kazanacağı üzerinde duruluyor. Emtia fiyatlarının 2021'in ilk çeyreğinde toparlanmaya devam ettiğinin belirtildiği rapora göre; fiyatlar, küresel ekonomik toparlanma ve iyileşen büyüme beklentilerinin etkisiyle yıl boyunca mevcut seviyelere yakın kalacak.
Emtia fiyatlarının seyrini etkileyecek en önemli unsurların başında; Covid-19 salgınının kontrol altına alınması ve ekonomilerdeki toparlanma hızı etkili olmaya devam edecek. Dünya Bankası analistleri; salgının kontrol altına alınmasında sağlanan ilerleme, gelişmiş ekonomilerdeki politika destekleri ve büyük emtia üreticilerinin üretim kararlarının görünümde büyük ölçüde etkili olduğunu kaydediyor.
Kurum analistleri; neredeyse tüm emtia fiyatlarının ekonomik faaliyetteki artış ve özellikle petrol, bakır ve bazı gıda ürünlerindeki arz faktörleri nedeniyle salgın öncesi seviyelerin üzerinde kalınmaya devam edeceğini de öngörüyor.
BAKIRDA SON BEŞ YILIN TABLOSU
Altın ve gümüş için en iyi alternatif olarak görülen bakır, kazançlı emtiaların başında geliyor. Finans piyasalarında ise farklı yatırımcı profillerini bir araya getiren bakır, hem küçük hem de büyük yatırımcıların dikkatini çeken bir emtia olarak da öne çıkıyor. Bakır fiyatlarının uzun vadede incelendiğinde düzenli bir trend izlediği söylenebilir. Son beş yıllık sürece baktığımızda, 2016 Mart’ta 2,21 dolar seviyelerinde olan bakır, 2016 Aralık sonunda ise 2,51 dolara çıktı. 2017’de çıkışını ivmelendiren bakır, yıl içinde 2,50 dolar seviyelerinden 3,29 dolar seviyelerine yükselmeyi başardı.
2018’e geldiğimizde yılın ilk yarısında 3,00 dolarların üzerinde seyrine devam eden bakır için yılın ikinci yarısı düşüşleri beraberinde getirdi. 2018’i 2,64 dolar seviyesinden kapatan bakır için 2019 yılı ise 3,00 dolar seviyesini bir türlü aşamadığı ve en yüksek 2,93’leri test edebildiği bir yıl olarak geride kaldı. 2020 yılına gelindiğinde ise yılın ilk altı ayında 2,10-2,80 dolar bandında hareket devam etse de yılın ikinci yarısı bakır için kademeli yükselişin başladığı dönem oldu. İlk olarak 28 Ağustos 2021’de 3,00 doları aşmayı başaran bakır, 2020 yılın 3,55 dolar seviyelerinden tamamlamayı başardı.
2021 Ocak-Nisan döneminde ise çıkış trendi hızlandı. 4 Şubat’ta 3,55 dolar olan bakır; 13 Şubat’ta 3,80 dolara, 17 Şubat’ta 3,83 dolara, 19 Şubat’ta ise 4,00 doları aşarak 4,06 dolara kadar çıktı. Bu trendi devam ettiren bakır, 21 Şubat’ta 4,22 doları, 25 Şubat’ta 4,23 doları gördü. Mart ayı içinde bir ara 4,00 doların altına inse de toparlanan bakır, bu hafta 4,51 seviyelerini test etti.
REKORUNU KIRAR MI?
Peki, bundan sonraki süreçte bakır nasıl bir görünüm ortaya çıkabilir? Goldman Sachs ve Trafigura Group, bakırda 2011’de görülen rekor seviyenin artan taleple kırılabileceğini öngörüyor. Biz de alanında uzman önemli isimlerden öngörülerini aldık. Enver Erkan, Rıdvan Baştürk ve Emre Çayırlı’nın ekonomist.com.tr’ye özel yorum ve analizleri şöyle:
"Bakırda 4,62’den kâr satışı gelebilir"
Rıdvan Baştürk/Stratejist: 14 Nisan’da 4,00 seviyesinden işlem gören bakır fiyatları çok kısa bir süre içerisinde yaklaşık yüzde 12,5 yükselerek 4,50 sınırına yaklaştı ve son 10 yılın en yüksek seviyesine yükseldi. Bakır fiyatları en son 14 Şubat 2011’de 4,62 seviyesini görmüş ve ardından altık yıllık düşen trende girmişti. Pandemi nedeniyle büyük merkez bankaları ekonomileri ve piyasaları desteklemeye devam ediyor. Özellikle FED ve ECB Başkanları sürekli olarak piyasalara tam destek ifadeleri kullanıyorlar. Bu destekler neticesinde ABD ekonomisinde güçlü bir seyir görülürken Avrupa buna tam olarak eşlik edemiyor.
Bakır üzerindeki yükselişte özellikle FED’in sürekli olarak piyasa dostu mesajlar vermesinin ardından dolar endeksindeki zayıflık rol oynuyor. Buna ek olarak güçlenen ABD ekonomisiyle birlikte yükselmesi gereken ABD 10 yıllık faizler de bu sözlü yönlendirmeler neticesinde baskı altında kalıyor. Özellikle zayıf dolar endeksi bakırda yukarı yönde hareketleri destekliyor. Çin tarafında ise arz ve talep konusunda bazı önemli gelişmeler var. Çin ekonomisiyle ilgili gelişmelere baktığımızda mevsimsellik etkisiyle bakır talebinde önemli bir artış beklenmesine rağmen arz konusunda bazı sıkıntılar söz konusu. Arzın, talebe yetişemeyeceği endişeleri de fiyatların yükselmesini sağlıyor.
Çarşamba akşamı FED toplantısı bakır fiyatları için de önemli olacak. Muhtemelen FED’den ‘Ekonomi güçleniyor ancak tam toparlanma olana kadar faizler düşük seviyede kalacak’ tarzında bir mesaj gelebilir. Böyle bir durum bakırda yukarı yönde hareketleri bir süre daha destekler.
Teknik olarak baktığımızda ise 2011 yılındaki tepe nokta olan 4,62 seviyesi yakından izlenmeli. Bu seviyeye doğru yükseliş muhtemel olacaktır fakat 4,62’den kâr satışı gelme ihtimalini masada tutmak gerekiyor. Böyle bir durumda 4,34’e doğru baskı görebiliriz. Bakırda uzun vadeli grafiklerde ise 3,97 üzerinde kalındığı sürece pozitif görünümün sürmesi beklenebilir.
"4,65 dolar seviyesi üzerinde yeni bir ralli başlayabilir"
Emre Çayırlı/ALB Forex Araştırma Müdürü: Bakır 2020 Mart ayından bu yana yükseliş ivmesini koruyor. İletkenlik bakımından diğer metallerden bir adım önde olan bakır, ağırlıklı olarak enerji sektöründe kullanılıyor. Bunun dışında elektrik, elektronik, sanayi, inşaat, ulaşım, endüstriyel donanım, kimya, kuyumculuk ve boya sektörü gibi birçok alanda da yer alıyor. Son dönemlerde yeşil enerjiye geçişin küresel çapta hız kazanmasının da etkisiyle elektrikli araçlardaki üretim artışı ve elektrikli araçlarda içten yanmalı motorlara göre daha fazla kabloya ihtiyaç duyulması bakır talebini arttırıyor. Genel olarak özetleyecek olursak ileri dönemlerde rüzgar türbinleri, elektrikli araçlar, şarj istasyonları, batarya, solar panel vb. gibi enerji tasarrufu sağlayacak aletlerin yapımının ciddi bir bakır talebi doğuracağını ve arz tarafında sorun yaşanması durumunda fiyat eğrisinin yukarı yönlü eğilimi sürdürebileceğini söyleyebiliriz.
Diğer taraftan bir süredir ABD tarafında enflasyon tarafındaki artış beklentisi ile tahvil faizlerindeki yükselişin piyasalarda özellikle değerli metallerde baskı oluşturuyordu. Bu durumun FED tutanakları ve Powell’ın açıklamalarında faiz tahminlerinin değişmediğini ve enflasyonun geçici bir yükselişte olduğu belirtilmesi ve altının çizilmesi piyasaları rahatlattı. Bu gelişmenin ardından değerli metallerde tekrar yükseliş hareketi başladı.
Bakıra teknik olarak bakacak olursa; 2020 Mart ayından bu yana yükseliş trendi üzerindeki güçlü görünümünü koruyor. 20 ve 50 günlük ortalamalarını uzun bir dönemdir destek haline getiren bakır ortalamalar üzerinde yükseliş ivmesini devam ettiriyor. 4,50 dolar seviyesi üzerinde kalıcılık oluşması durumunda 4,65 dolar seviyesi test edilebilir. 4,65 dolar seviyesi üzerinde, beklentilerin talep artışını etkilemesiyle yeni bir ralli başlangıcı yaşanabilir. 4,50 dolar seviyesi altına tekrar sarkma durumunda, 4,20 – 4,00 dolar destek seviyeleri takip edilebilir.
"Aşılama ve ekonomik büyüme fiyatları pozitif etkileyecek"
Enver Erkan/Tera Yatırım Başekonomisti: Endüstriyel metal fiyatlarındaki iyileşmede ana ölçüt küresel ekonomideki toparlanmanın gücü olarak izleniyor. Dünyanın en büyük ekonomilerinin koronavirüs tehlikesinden sıyrılma aşamasında olduğunu gösteren bazı güçlü veriler, endüstriyel metaller tarafındaki talebin iyimser derecelerde kalmasını sağlıyor. Aynı zamanda yeşil ekonomiye dönüşüm aşamasında endüstriyel üretim de bir yansıma bulacak. ABD Başkanı Joe Biden’ın ekonomi altyapı planı, elektrikli araçlara geçiş ve emisyon azaltma projeleri yeni bir üretim bandını harekete geçirecek. Metaller, bu durumdan da yoğun şekilde istifade edebilir. Çin’deki talebin toparlanma aşamasında olması, Amerikan ekonomisinin iyileşmesi gibi faktörler mevcut salgın koşullarından normalizasyona olan süreci desteklese de, endüstriyel talebi oluşturan Avrupa ve Hindistan gibi diğer ana bölgeler aşağı yönlü risk teşkil etmeye devam ediyor. Buna karşın ana ekonomilerde imalat sektörü PMI verileri büyüme pozisyonunda güçlü bir konumlanma içerisinde. Salgından alınan hasarın geri dönüşümü ve gerçek bir büyüme etkisini izlememiz gerekiyor. Aşılamanın ilerlemesi ve ekonomik büyüme etkisi fiyatları pozitif etkileyecek.