Bankaların kredi hacmi reel olarak küçülüyor. Emekli ‘hazineci’ Hakan Özyıldız’ın twitter hesabından yönelttiği “Bankalar Ocak-Ekim döneminde net olarak 10,8 milyar dolar borç ödedi.
Borç ödeyen nasıl yeni kredi açacak?” sorusu, reel küçülmenin neden kaynaklandığının bir açıklaması gibi görünüyor. Cuma günü Hüseyin Aydın’ın genel müdürlüğünü yaptığı Ziraat Bankası’nın, konut kredileri için açıkladığı, “500 bin TL’ye kadar, 120 aya kadar vadeli, aylık yüzde 0,98 faizle” uygulaması hem gayrimenkul sektöründe hem de bankacılık çevrelerinde tartışma yarattı.
Merkezi yönetim, diğer bankalara da “Ziraat Bankası’nı takip edin” çağrısı yaptı. Aslında bir süre önce başlatılan kampanya faizi tekrarlanmış oldu. Temel değişiklik, geçmişte Emlak Konut gibi büyük oyuncuların başlattığı kampanyaya bu kez en büyük bankanın katılması oldu.
Biz de bu durumu bankacılarla konuştuk. Önce mevcut durumdan yola çıkarak, halen mortagage kredileri faiz oranlarını banka bazında sizlere aktaralım. Merkez Bankası kayıtlarına göre, Ziraat Bankası, yüzde 25 pay ile mortgage kredilerinde en büyük stoka sahip olan banka. Hatta yeni kredilerde bu oranın yüzde 50’ye kadar çıktığı tahmin ediliyor.
Biz diğer bankaların uyguladıkları faiz oranlarına dönelim. Piyasanın büyüklerinden Garanti Bankası’nda bu oran aylık yüzde 2,30-2,40 aralığında değişiyor. İş Bankası aylık yüzde 2,30, Yapı Kredi Bankası ise aylık yüzde 2,29 faiz oranı uyguluyor.
Akbank, Vakıfbank ve Halkbank ise kademeli faiz uygulayan bankalar grubunda. Aylık yüzde 2,39 faiz oranı uygulayan Halkbank ve Vakıfbank, kredi tutarının 100 bin TL’nin altında olması durumunda bu oranı yüzde 2,09’a çekiyor. Akbank’ta aylık yüzde 2,01 olan oran, kredi tutarının 150 bin lirayı geçmesi durumunda aylık yüzde 2,21’e yükseliyor.
Şimdi gelelim Ziraat Bankası’nın yeni faiz oranına… Bankacılar, uygulamada iki faktöre dikkat çekiyor. Birincisi, bu faiz oranının her proje için geçerli olmadığı belirtiliyor. İkincisi, aslında bankanın faiz oranının yüzde 1,78 olduğu ifade ediliyor. Şöyle ki, yüzde 1,78 ile yüzde 0,98 arasındaki fark, konutu satan şirket tarafından karşılanacak.
Emekli bir bankacı, Ziraat Bankası’nın bu uygulamasını olumlu buluyor. Gerekçesini de şöyle ifade ediyor: “Konut orada duruyor. Ziraat de zaten projeyi finanse etmiş. Var olan stokun erimesine katkıda bulunarak kredi riskini de tahsil edilebilir düzeye çekmeye çalışıyor. Bence son derece doğru bir adım atıldı.”
Özel bir bankanın yetkilisi de, bu uygulamanın yeni olmadığını ve birçok büyük banka tarafından uygulandığını savunuyor. Bu yetkili sözlerine şöyle devam ediyor: “Akbank’tan Garanti’ye, İş Bankası’ndan Yapı Kredi’ye kadar birçok banka, destekledikleri projeler için özel oranlar uyguluyor.
Aradaki faiz farkını da proje şirketi karşılıyor. Böylece şirket hem proje için ‘fiyatları şu kadar düşürdüler’ algısının yolunu kapatmış oluyor hem de stoklarını eritiyor.”
Konuştuğumuz bankacılar, Ziraat Bankası’nın attığı bu adımın sektör açısından olumlu olduğu konusunda görüş birliği içinde. Gümbür gümbür satışların olmasını kimse beklemiyor ama satışlardaki tıkanıklığın bir miktar olsa da çözüleceği görüşü var.
Bir bankacı, “Psikolojik olarak da iyi bir adım atıldı. Birçok şirket bize gelerek ‘Biz de bu modeli uygulayalım’ demeye başladı” diyor.