Özlem Bay Yılmaz / obay@ekonomist.com.tr
Pandemi döneminde son 5 haftanın ortalamasında e-ticaret büyümesinin yüzde 71’lere çıktığını dile getiren Nielsen Türkiye Genel Müdürü ve Doğu Avrupa, Rusya, Ortadoğu ve Afrika Perakende Grup Başkan Yardımcısı Didem Şekerel Erdoğan, e-ticaret kanalında kahve ve çay satışlarının da hızlı büyüyen segmentlerden olduğunu söylüyor. Öte yandan Türk halkının çay ve kahveye olan düşkünlüğünün, bu kategorilerde market satışlarına da yansıdığı görülüyor.
KAPASİTESİNİ ARTIRDI
Türkiye’de yaklaşık yılda 280 bin ton civarında çay tüketiliyor. Bu miktarın 35 bin tonunu da yabancı kökenli çaylar oluşturuyor. Yıllık kişi başı çay tüketiminde 3,5 kilogramla dünyada ilk sırada yer alıyoruz. Her yıl pazar büyümesi miktar bazında yüzde 1 olarak gerçekleşiyor. Sudan sonra en fazla tüketilen içecek olan çay satışları ilk sokağa çıkma yasağından itibaren artış gösterdi.
Evde çay tüketiminin korona döneminde yüzde 25-30 oranında arttığını tahmin eden Doğuş Çay Yönetim Kurulu Üyesi Bilge Kaan Karakan, şirket olarak ilk dört ayda hedeflerinin üzerinde bir satış performansı yakaladıklarını söylüyor. 2019’un aynı dönemine göre miktar bazında yüzde 32’lik büyüme gerçekleştirdiklerini de ifade ediyor. Karakan, “Kafe ve yeme alanlarında küçülme yaşasak da market tarafındaki güçlü organizasyonumuz toplam hedefi aşmamızı sağladı. Doğuş Çay web sitemizden gerçekleştirdiğimiz satışlarda da yüzde 1.000’lik artış var. Önceki yıl bu oran yüzde 20 seviyesindeydi. Bunun dışında hepsiburada, n11, avansas gibi e-ticaret web sitelerinde de satışlarımızda artış söz konusu” diye anlatıyor.
Satış hedeflerini revize ettiklerini söyleyen Bilge Kaan Karakan, şunları ekliyor: “Satış hedeflerimizi arttırdık. Mart ayında çay paketleme makinalarımızda kapasite artışı yaparak, günlük 220 ton paketleme kapasitesine ulaştık. Yaş yaprak işleme fabrikalarımızda günlük 3 bin ton kapasite için yatırımlarımızı yaptık.” Marka bu dönemde özellikle yeni çıkardığı Doğuş Gurme Çay’a ve yeşilçaya yoğun talep alıyor. Yeşilçayda miktar bazında yüzde 50’lik bir büyüme söz konusu.
DEPOLAMA YATIRIMI
Türkiye kahve pazarının, zincir kahve mağazaları hariç perakende fiyatlarıyla 2,2 milyar TL ve 50 bin ton civarında olduğu tahmin ediliyor. Bu kategorinin önde gelen oyuncularından biri olan Kahve Dünyası, hem bir kahve dükkânı hem de paketli ürünleri ile bir perakendeci. Bu çerçeveden bakıldığında korona döneminde markanın müşterileriyle buluşma noktası online olarak değişmiş duruma.
Korona dönemde online mağazanın müşteri trafiğinde yüzde 500’lük bir artış gözlemlediklerini belirten Altınmarka Grup Şirketleri Yönetim Kurulu Üyesi ve Kahve Dünya Genel Müdürü Kaan Altınkılıç, bu artışın hala devam ettiğini söylüyor. Güçlü bir e-ticaret hacimleri bulunduğunun belirten Kaan Altınkılıç, “Koronavirüs, vites geçişimizi daha ani bir şekilde yapmamızı sağladı. Bu 1.5 aylık süreçte depo yatırımı gerçekleştirerek, online mağaza operasyonumuza 5 katı büyük bir alanda devam etmeye başladık” diyor. Koronavirüs nedeniyle ev içi tüketimin yüzde 25 ila yüzde 30 civarında arttığını da dile getiren Kaan Altınkılıç, şunları ekliyor: “Kahve Dünyası’nın bugün 200 şubesi ve 2300 çalışanı bulunmakta. En azından 2020 yılının sonuna kadar yeni mağaza açmaya devam edeceğimizi söylemek mümkün. Haziran ayı itibarıyla planlarımız her hafta 1 mağaza açmak yönünde.”
ONLINE’A GİRDİ
Kahve seven insanlar şimdi başka şansları olmadığı için ev içi tüketime başladı. Cafelerinin kapalı olduğunu ancak paket çekirdek kahve satışlarının yüzde 300 artış gösterdiğini belirten Gloria Jeans Coffee's Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Dinçerler, “Online bizim olmadığımız kanaldı. Bu süreçle birlikte girdik ve tahminimizden daha iyi bir geri dönüş aldık. İstanbul, İzmir ve Ankara’dan 18-40 yaş aralığı bizden yoğun alışveriş yapıyor. Bu, kahve severlerin evlerinde vakit geçiriyor olmasından kaynaklı ama bu kalıcı yeni alışkanlıkları getirecek diye düşünüyoruz” diye anlatıyor. Öte yandan bu yıl minimum 20 şube hedefi koyan Gloria Jeans Caffee’s, korona etkisiyle bu rakamı 10 şubeye çekti.
TALEP YÜKSELİŞTE
Asıl işi horeca kanalında kahve & çay tedariği ve Kanyon mağazasında kahve & çay servisi olan Viyanalı Helmut Sachers, bu süreçte son tüketicilere online kanaldan ulaşabiliyor. Korona öncesi yüzde 10-12 bandında olan online satış, Covid-19 sürecinde şirket gelirinin yüzde 100’ünü oluşturuyor. Bu dönemde online tarafta bir zıplama yaşadıklarını dile getiren Helmut Sachers Türkiye CEO’su Mehmet Çolak, en çok çekirdek kahve ve filtre kahve sattıklarını söylüyor. Hammaddelerinin tamamının ithal olduğunu ve döviz kuruna bağlı olduğunu belirten Mehmet Çolak, şunları ekliyor: ”Kısa ve orta ölçekte, Türkiye pazarında bu ürünlerdeki fiyat artışı kaçınılmaz olacak. Covid 19 sonrasında ise kahve ve çay üreticisi firmaların ev tüketicisi gruba daha fazla yöneleceğini öngörüyoruz.”
MAKİNE SATIŞLARI DA ARTTI
İnsanların dışarı çıktığı zaman en çok tükettikleri iki içecek çay ve kahveydi. Bu nedenle bu alışkanlığı evde sürdürme ihtiyacı onların evde kendi kendilerine çay ve kahve hazırlama ritüellerine etki etti. Daha çok ve sık çay tüketimi evde otomatik çay makinesi ihtiyacını tetikledi. Kahve için de aynı süreç yaşandı. İnsanlar evde lezzetli ve pratik kahve hazırlayabilecekleri otomatik makinelere yöneldiler. Bu dönemde çay ve kahve makinelerinin satışlarında yüzde 30’a yakın artış olduğunu belirten Goldmaster CEO’su Sinan Bora, satışların büyük şehirler ağırlıklı olduğunu söylüyor. Online satışlarınız son 1,5 ayda yüzde 40’ın üzerinde bir artış gördüklerini de söyleyen Sinan Bora, “ Bunda daha önce internet alışverişi yapmamış olan çeşitli yaş gruplarına ait tüketicilerin rolü olduğunu düşünüyoruz” diyor.