Dün yerel saatle 07.00'de başlayan ve 24.00'te sona ermesi gerekirken 02.00'ye kadar uzatılan oy kullanma işlemi 19 saat sürdü. Ülkede adayların çoğunluğunun veto edilmesi nedeniyle reformist seçmenin bir bölümü boykot kararı aldığı için seçimlere ilgi düşük kaldı.
İran'da muhafazakar adaylar eski Devrim Muhafızları Ordusu Genel Komutanı ve Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi Genel Sekreteri Muhsin Rızai, Milletvekili Emir Hüseyin Kadızade Haşimi, Yargı Erki Başkanı İbrahim Reisi ve reformist eski Merkez Bankası Başkanı Abdunnasır Himmeti 8. Cumhurbaşkanlığı için yarıştı.
Görev süresi 4 yıl
İran İçişleri Bakanlığı Seçim Merkezi Başkanı Cemal Örf, düzenlediği basın toplantısıyla 13. Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinin ilk sonuçlarını paylaştı.
Örf, şu ana kadar sayılan 28 milyon 600 bin oydan muhafazakar aday Reisi'nin 17 milyon 800 bin, muhafazakar aday Muhsin Rızai'nin 3 milyon 300 bin, reformist aday Abdunnasır Himmeti'nin 2 milyon 400 bin ve bir diğer muhafazakar aday Emir Hüseyin Kadızade Haşimi'nin de 1 milyon oy aldığını belirtti.
Bu sonuçlara göre oyların yüzde 62'sini alan Reisi birinci turda cumhurbaşkanı seçilmek için gerekli olan yüzde 50+1'i geçerek 8. Cumhurbaşkanı oldu.
Reformist aday eski Merkez Bankası Başkanı Abdunnasır Himmeti, muhafazakar adaylar eski Devrim Muhafızları Ordusu Genel Komutanı ve Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi Genel Sekreteri Muhsin Rızai ile Milletvekili Emir Hüseyin Kadızade Haşimi de yaptıkları açıklamalarla Reisi'yi tebrik etti.
Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de yaptığı açıklamada halkın seçtiği cumhurbaşkanının belli olduğunu belirterek 45 gün sonra görevi kendisine devredeceğini dile getirdi.
İran'da Cumhurbaşkanı 4 yıl süreyle görev yapıyor ve bir kimse en fazla 2 defa üst üste bu makama seçilebiliyor. Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani bu nedenle aday olamadı.
İbrahim Reisi kimdir?
Yargı Erki Başkanı İbrahim Reisi, 14 Aralık 1960'ta Meşhed'de doğdu. Hukukçu olan Reisi, 1979'daki devrimin ardından kariyerine 1981'de Kereç savcısı olarak başladı. Görevinde hızla yükselen Reisi, kısa sürede Tahran Başsavcı Vekilliği makamına oturdu.
İbrahim Reisi, İran devrim lideri Humeyni'nin talimatıyla 1988 yılında hapisteki rejim muhaliflerinin idam kararını veren komitede yer aldı.
Rejim muhalifleri tarafından "ölüm komitesi" olarak adlandırılan 4 kişilik heyette yer alan Reisi, muhaliflerce "katliam ayetullahı" olarak adlandırılıyor. O dönem yaklaşık 3 bin kişinin idam edildiği öne sürülüyor.
Humeyni'nin ölümü sonrası Hamaney döneminde devlet makamlarında hızla yükseldiği gözlenen Reisi, 1989-1994 yıllarında Tahran Başsavcılığı görevinde bulundu. 1994 yılında Devlet Denetleme Kurumu Başkanlığına atanan Reisi, 10 yıl boyunca bu görevde kaldı.
Reisi, daha sonra 2004'te Yargı Erki Başkanı Birinci Yardımcılığı görevine atandı. 2014 yılında İran Genel Başsavcılığı görevine atanan Reisi, 2016 yılında yine Hamaney tarafından Meşhed kentindeki İmam Rıza Türbe ve Külliyesi Vakfı Başkanlığına getirildi.
Ülkede 19 Mayıs 2017'de yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olan Reisi, mevcut Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'ye karşı seçimleri kaybetti.
Reisi, kendisinden önceki Yargı Erki Başkanı Ayetullah Amuli Sadık Laricani'nin, Hamaney tarafından görevden alınarak Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi başkanlığına atanmasının ardından Mart 2019'da boşalan Yargı Erki Başkanlığı'na getirildi.
Laricani'nin görev yaptığı dönemle ilgili üst düzey yargı yetkililerine yönelik "yargıda yolsuzluk" soruşturmalarını başlatan Reisi, görev yaptığı süre boyunca sık sık ülkenin en büyük sorunlarından sayılan yolsuzlukların üzerine gitme vurgusu yaptı.
Siyasi tutukluların idam edilmesinde ve 2009'daki sosyal çalkantıların bastırılmasında oynadığı rol nedeniyle Kasım 2019'da ABD tarafından yaptırım listesine alınan Reisi, idamlarda oynadığı rol hakkında kamuoyunun önünde hiçbir açıklama yapmadı.
Devrim Muhafızları Ordusu tarafından da desteklendiği öne sürülen İbrahim Reisi'nin ismi, Hamaney sonrasında ülke liderliği makamına oturması muhtemel adaylar arasında geçiyor. (AA)