1- 2016 yıl sonu itibarıyla 6,6 milyon katılımcı adedi, 53,4 milyar TL emeklilik fonları büyüklüğü ve 7,4 milyar TL devlet katkısı rakamına ulaşıldı. Emeklilik fonları büyüklüğü bir yılda yüzde 24 büyürken, katılımcı sayısı yüzde 10 büyüme gösterdi. Buradan anlaşıldığı üzere, 2017 yılı başından itibaren kademeli olarak devreye giren otomatik katılımla birlikte gönüllü katılımda büyüme hızı yavaşlamış görünüyor.
Tabloyu görmek içi görsele tıklayın.
2- 2016 yıl içinde sonlandırılan sözleşmelerin kurulan sözleşmelere oranı yüzde 40,3 seviyesinde gerçekleşti. Bu oranın 4,5 puanı ‘başka şirketlere aktarım, hesap birleştirme ve emeklilik, vefat, maluliyet’ nedenleriyle sonlandı. Sisteme giriş yapıp da cayma hakkı kullanıldığındaki kıdem verisine bakıldığında, ilk iki yılda sisteme katılanların yüzde 31,4’ünün çıktığı görülüyor.
3- 2016 yılı başında sistemde olup 2015 yılı içinde sonlandırılan sözleşmelerin toplam sözleşmelere oranı yüzde 11 seviyesinde. Yaş aralığı yükseldikçe, sözleşme sonlandırma oranının düştüğü görülüyor. 25 yaş altında sözleşme sonlandırma oranı yüzde 15’ken, 45-55 yaş bandında oran yüzde 10 seviyesine kadar iniyor.
4- 2016 yıl sonu itibarıyla sistemdeki sözleşmelerin ortalama kıdemi 3,1 yıldan 3,4 yıla yükseldi. BES’e dâhil olan nüfusun yaş ortalaması 2015’te 38,9’ken, 2016 yılında yaş ortalaması 39,4’e yükseldi. 2014’te ise yaş ortalaması 38,4 seviyesindeydi.
5- 2015’te katılımcılara ait toplam fon büyüklüğünün yüzde 57’sine erkek, yüzde 43’üne kadın katılımcılar sahipti. Bu oran, 2016 yılında yüzde 56-44 seviyesinde gerçekleşti. Katılımcıların toplamına bakıldığında yüzde 16,6’sının ev hanımı olması, 2013 yılında devreye giren vergi avantajından faydalanma sisteminin değişmesi ve yüzde 25 devlet katkısının gelmesinin başarısını ortaya koyuyor. Böylece her kesim, BES’teki avantajlardan faydalanmaya başladı. Ev hanımları için önemli bir fırsat oldu.
6- 2016 yıl sonu itibarıyla toplam emeklilik yatırım fonu büyüklüğünü oluşturan fonlar, fon grupları detayında incelendi. Sözleşme başına ortalama 2,18 adet fon türü satın alındığı görüldü. Toplam büyüklük içinde esnek fonlar yüzde 32,9, kamu borçlanma fonları yüzde 26,6, likit fonlar yüzde 12,3, standart fonlar yüzde 9,9, yabancı para fonları yüzde 8,7 ve hisse fonlar yüzde 7 oranında paya sahip. Önceki yıla göre kamu borçlanma fonlarında gerileme olması dikkat çekti.
7- 2016 yıl sonu itibarıyla yürürlükteki sözleşmeler incelendiğinde ortalama aylık düzenli ödeme tutarının 210 TL olduğu görülüyor. Yaş büyüdükçe aylık ortalama katkı payının da yükseldiği görülüyor. 25 yaş altında ortalama katkı payı tutarı 152 TL iken, 25-34 yaş aralığında 167 TL, 35-44 yaş aralığında 208 TL, 45-55 yaş aralığında 253 TL ve 56 yaş üzerinde 293 TL. Yine sadece 2016 yılı için bakıldığında ise yürürlükteki sözleşmeler için ödenen aylık düzenli katkı payı tutarı 233 TL.
SORUN YANITLAYALIM...
Otomatik katılımda cayma hakkımı ne zaman kullanabilirim ve talebimi kime iletmeliyim?
Çalışanın ücretinden kesilmek suretiyle yapılan ilk katkı payının şirket hesaplarına nakden intikal ettiği tarihi takip eden işgünü emeklilik planına dâhil edildiği emeklilik şirketi tarafından çalışana bildirilir. Çalışan, bu bildirimi takip eden iki ay içinde cayma hakkını kullanabilir. Cayma talebi, emeklilik sözleşmesi hükümlerine göre emeklilik şirketine ya da işverene bildirilir. Çalışanlar, talebin kime iletileceği konusunda işverenlerinden bilgi alabilir.
BARIŞ KESKİN/CFA
İŞ PORTFÖY SABİT GETİRİLİ PORTFÖY YÖNETİMİ BÖLÜMÜ - MÜDÜR YARDIMCISI
"Geçen hafta Amerika Merkez Bankası (FED) toplantısı öncesi ABD on yıllık faizlerinin yüzde 2,25 seviyelerinden yüzde 2,30'ların üzerine yükselmesiyle dolar/TL kurunda ve TL cinsi faizlerde de yükseliş yaşandı.
Dolar/TL 3,57 seviyesinin üzerine çıkarken, 10 yıllık gösterge tahvilin faizi yüzde 10,50 seviyelerinden yüzde 10,60'ın üzerine yükseldi. FED toplantısı sonuçlarının beklentiler dâhilinde gerçekleşmesi ve açıklamalarda düşük enflasyona vurgu yapılmasıyla gelişmekte olan ülke (GOÜ) para birimleriyle birlikte TL de değer kazandı ve dolar/TL kuru 3,55'in altına geriledi.
TCMB'nin perşembe günkü toplantısında sıkı para politikasını devam ettirmesi de TL'yi destekledi. Ancaktahvil tarafında aynı iyimserlik yaşanmadı. Hazine'nin borç çevirme oranıyla ilgili endişeler tahvil faizlerinin düşmesini engelledi ve 10 yıllık gösterge tahvil yüzde 10,60, beş yıllık gösterge tahvil ise yüzde 10,85 seviyelerinden işlem gördü.
Bu hafta tahvil piyasaları için en önemli gündem maddelerinin salı günü yayınlanacak enflasyon raporu, perşembe günü açıklanacak temmuz ayı enflasyon verisi ile cuma günü açıklanacak ABD istihdam verisi olmasını bekliyoruz."